Ko te kaupapa nei, he āta tirotiro i ngā waeine ngahuru mō te roa, te hononga o tētahi ki tētahi, te whakamahi i ngā taputapu ine, me te whakatau tata i te roa o tētahi mea. Ka whai wāhi mai ko te mitamano, te mitarau, me te mita. Ko te tuhi hoahoa/mahere āwhata tētahi o ngā mahi.
- huri i ngā waeine ngahuru nei mō te roa: mitamano (mm), mitarau (cm), mita (m)
- whakamahi taputapu ine
- whakatau tata i te roa o tētahi mea
- tuhi hoahoa āwhata
taura ine/wīra ine
Whārangi Mahi 1
Whārangi Mahi 2
ruri mita
Poumahi 1
pepa tukutuku
Poumahi 2
Poumahi 3
hoahoa āwhata | scale diagram |
mahere āwhata | scale map |
waeine | unit of measurement |
waeine ngahuru | metric unit of measurement |
- Ko te mahi tuatahi, he tirotiro i te hononga i waenganui i ngā waeine ngahuru mō te roa, arā, te mitamano, te mitarau, me te mita.
Te mahi a te pouako | He tauira kōrero mā te pouako |
Hoatu he ruri mita ki ngā ākonga (tētahi pea mā ia takirua). Me whakaatu ngā mitamano (mm), me ngā mitarau (cm) ki te ruri. Whakawhitiwhiti kōrero mō te hononga o te mitarau me te mita. Tuhia te ingoa mitarau ki te papa tuhituhi, ka whakamārama ai i te tikanga o te kupu. |
Titiro ki te ruri mita. Kotahi mita te roa o tēnei ruri. Ko te mita te waeine matua mō te ine i te roa. He aha ētahi atu waeine e whakaaturia ana ki te ruri? Ko te mitarau (cm, henemita) me te mitamano (mm, mirimita). E hia ngā mitarau i roto i te mita? 100 Koirā te tikanga o te ingoa mitarau – kotahi rau ngā mitarau kei roto i te mita. He aha te whārite e hono ana i te mitarau me te mita? 100cm = 1m |
Whakamahia te whārite, te ruri rānei hei huri i ngā mitarau hei mita, hei huri hoki i ngā mita hei mitarau. | 200cm = ?m 500 cm = ?m 1 000 cm = ?m 50 cm = ?m 150 cm = ?m 3m = ?cm 7m = ?cm 2.5m = ?cm 3/4 (.75)m = ?cm |
Whakawhitiwhiti kōrero mō te hononga o te mitamano me te mita. Tuhia te ingoa mitamano ki te papa tuhituhi, ka whakamārama ai i te tikanga o te kupu. |
Titiro anō ki te mita ruri. E hia ngā mitamano kei roto i te mita? 1 000 Koirā te tikanga o te ingoa mitamano – kotahi mano ngā mitarau kei roto i te mita. He aha te whārite e hono ana i te mitarau me te mita? 1 000cm = 1m |
Whakamahia te whārite, te ruri rānei hei huri i ngā mitamano hei mita, hei huri hoki i ngā mita hei mitamano. | 3 000mm = ?m 5 000mm = ?m 10 000mm = ?m 500mm = ?m 2 500mm = ?m 250mm = ?m 2m = ?mm 6m = ?mm 1.5m = ?mm 3/4 (0.75)m = ?mm |
Whakawhitiwhiti kōrero mō te hononga o te mitamano me te mitarau. | Titiro anō ki te ruri mita. Tohua mai te kotahi mitarau (cm). E hia ngā mitamano (mm) i roto i te mitarau (cm)? 10 He aha te whārite e hono ana i te mitamano me te mitarau? 10mm = 1cm |
Whakamahia te whārite, te ruri rānei hei huri i ngā mitamano hei mitarau, hei huri hoki i ngā mitarau hei mitamano. | 30mm = ?cm 100mm = ?cm 1 000mm = ?cm 5mm = ?cm 45mm = ?cm 2cm = ?mm 6cm = ?mm 1.5cm = ?mm 200cm = ?mm |
Hoatu te Whārangi Mahi 1 (PDF, 100KB) hei whakaoti mā ngā ākonga. |
- Ko te mahi tuarua, he tirotiro i te waeine e tika ana hei ine i ētahi mea, he whakatau tata hoki i te roa o aua mea.
Whakawhitiwhiti kōrero mō te waeine e tika ana hei ine i ētahi mea pērā i te whānui o tētahi pene rākau | Tangohia tētahi pene rākau. He aha te waeine hei ine i te whānui o te pene rākau? Ko te mitamano. He aha e tika ai te mitamano? Nā te mea he iti tonu te pene rākau, he iti hoki te waeine mitamano. Ki tō titiro e hia mitamano te whānui o te pene rākau. Whakatau tata i te whānui o te pene rākau. Inea ināianei. E hia mitamano? E tika ana kia hāngai te kore o te ruri ki tētahi taha o te pene rākau, ka āta tirotiro i te tohu i te ruri i tērā atu taha o te pene rākau. |
Kia pērā anō te mahi mō:
|
|
Hoatu te Whārangi Mahi 2 (PDF, 100KB)hei whakaoti mā ngā ākonga. |
- Ko te mahi mō te roanga atu o te wiki, he tuku i ngā rōpū ākonga ki ngā Poumahi e toru e whai ake nei. Kia rua pea ngā rangi hei whakaoti i ia Poumahi:
Poumahi 1(PDF, 76KB)
Whāia ngā tohutohu nei ki te tuhi hoahoa āwhata o te akomanga.
Me tuhi noa i tētahi pikitia o ngā mea matua i tō akomanga – ko te tirohanga ā-manu. Arā, ko te tirohanga mai i runga kāore he tuanui o te akomanga. Tīmata ki ngā pakitara, ngā tari, ngā rūma iti, ngā wharepaku (mēnā e hono ana ki tō akomanga), ngā kāpata nui, te papa tuhituhi. Hei aha noa te tuhi i ngā mea iti noa iho.
Inea ngā mea kua tuhia e koe ki te pikitia – te roa o ngā pakitara, o ngā kāpata, o ngā aha atu kei roto i tō pikitia. Tuhia ngā inenga ki tō pikitia.
Tuhia te hoahoa o tō akomanga ki te pepa tukutuku, kia 1cm te rahi o ngā tukutuku. Me āta whakaaro te āwhata e tika ana. Arā, e hia mita tūturu e rite ana ki ia mitarau (cm) i te hoahoa. Hei tauira, mēnā 15 mita te pakitara roa o te akomanga, e pai ana kia 15cm te roa o taua pakitara ki te hoahoa, kia pai ai te noho o te hoahoa ki te whārangi.
Whakaaturia te āwhata ki tō hoahoa. Hei tauira: 1m = 1cm. Kia pūmau taua āwhata mō ngā mea katoa ka tuhia ki tō hoahoa – kaua e rerekē te āwhata mō te kāpata, mō te papatuhituhi – kia mau te āwhata kotahi mō te katoa o te hoahoa.
Poumahi 2 (PDF, 52KB)
Tohua tētahi ara omaoma huri amio i te papa o tō kura. Kia 1km (1 000m) pū te roa o te ara omaoma, mai i te tīmatanga huri amio ki taua wāhi anō. Whakamahia he koeko hei tohu i te ara, he wīra ine, he taura ine rānei hei ine i te ara. Tohua te hauwhā, te haurua me te toru hauwhā o te ara omaoma.
Whakaaturia te ara omaoma ki tētahi mahere o tō kura. Whakaaturia ngā wāhanga katoa o te ara me te roa o ia wāhanga.
Poumahi 3 (PDF, 64KB)
Whāia ngā tohutohu nei ki te tuhi i tētahi mahere āwhata o tō kura.
Tuatahi, me tuhi noa i tētahi pikitia ā-manu o ngā whare o tō kura me ngā paetaha. Anō nei kei runga koe i te rangi e tiro iho ana. Tuhia ngā pakitara o ngā whare me ngā paetaha o te kura.
Tuarua, inea te roa o ngā paetaha, ngā pakitara me ngā tāwhitiwhiti o ngā whare. Tuhia atu ngā inenga ki tō pikitia.
Tuhia te mahere o tō kura ki te pepa tukutuku. Me āta whakaaro te āwhata e tika ana kia pai ai te noho o te mahere ki te whārangi. Hei tauira, mēnā ko te 100m te inenga roa rawa o tētahi paetaha o te kura, kia 20cm te roa o taua paetaha ki te mahere. Arā te āwhata 100m = 20cm (he rite tēnei ki te āwhata 1m = 2mm).