Hei Whakarāpopoto
E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te rauemi matihiko nei, Te Whakatauira Tau Mati ā-Ira. Ko tā tēnei rauemi, he āwhina i te ākonga ki te tūhura te tikanga uara tū o ngā tau e toru ngā mati ā-ira, me te whakatauira i ngā tau ki ētahi whakaahuahanga e mōhio whānuitia ana. E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te Kaupae 7 o Te Mahere Tau.
Achievement Objectives
2. Ka mōhio ki ngā tikanga o: te tau tōraro me te tau tōrunga; te tau toitū; te ōwehenga; te uara tū o ngā tau ā-ira; te maha o ngā haumano, ngā haurau, ngā hautekau, ngā tahi, ngā rau me ngā mano kei roto i tētahi tau ā-ira (tae atu kia 3 ngā mati ā-ira)
Te Hononga ki te Marautanga
Taumata 4
Te Tau me te Taurangi (Te Mātauranga Tau)
Whāinga Paetae 2:
Ka mōhio ki ngā tikanga o:
- te tau tōraro me te tau tōrunga;
- te tau toitū;
- te ōwehenga;
- te uara tū o ngā tau ā-ira;
- te maha o ngā haumano, ngā haurau, ngā hautekau, ngā tahi, ngā rau me ngā mano kei roto i tētahi tau ā-ira (tae atu kia 3 ngā mati ā-ira).
Ngā Whāinga Ako
Kia mōhio te ākonga ki:
- ētahi whakaahuahanga o ngā tau ā-ira mai i te 0 ki te 999.999;
- te whakatauira i ngā tau ā-ira ki ngā rauemi uara tū.
E ako ana ahau i te tikanga o ngā mati i roto i ngā tau ā-ira, kia 3 ngā mati ā-ira.
Ngā Tikanga Pāngarau
Te Mahere Tau o Te Poutama Tau
Kaupae 7
He Rārangi Kupu
|
mati
|
digit
|
|
mati ā-ira
|
decimal places
|
|
mōhiti whakarahi
|
magnifying glass
|
|
paipa ā-ira
|
decimal pipes
|
|
papa hautau ā-ira
|
decimat
|
|
pawhiri
|
click (computer mouse)
|
|
pīni
|
beans
|
|
poro uara tū
|
place value blocks
|
|
pūtohu
|
button/icon (on computer screen
|
|
rākau mati
|
fairy sticks
|
|
rauemi matihiko
|
digital learning object
|
|
takatātai
|
abacus
|
|
tuhinga roha
|
expanded written form
|
|
tukuoro
|
loudspeaker
|
|
tūtohi uara tū hurahura
|
place value flip chart
|
|
uara tū
|
place value
|
|
whakaahuahanga
|
representation
|
|
whare uara tū
|
place value house
|
Hei Raupapa I Ngā Mahi Ako
Te Rauemi Matihiko Te Whakatauira Tau Mati ā-Ira.
E rua ngā whakamahinga o te rauemi matihiko nei:
- Mā te ākonga tonu e whakauru tētahi tau, ā, ka whakaaturia taua tau ki ngā poro uara tū, ki te kupu ā-tuhi, ki te whare uara tū, ki te tuhinga roha, ki te takatātai anō hoki. Mā te pāwhiri anō i te pūtohu tukuoro, ka rangona te tau e pānuihia ana (reo ā-rorohiko nei).
- Ka tonoa te ākonga kia whakaatu i tētahi tau ki ngā poro uara tū. Ka tukuna he paku āwhina mēnā ka hapa.
Ngā Rauemi Matihiko
Kei tēnei wāhi i te ipurangi te rārangi mai o ngā rauemi matihiko katoa kua tuhia ki te reo Māori: https://nzmaths.co.nz/node/1472
Ko ētahi o ngā rauemi matihiko (ngā mea o nzmaths) e wātea ana ki te katoa, mā te pāwhiri noa i te pūtohu. Ko ētahi atu o ngā rauemi matihiko (ngā mea o The Le@rning Federation), me rēhita kē tō kura, kātahi koe ka uru atu ai.
Koia nei te wāhi noho o te rauemi matihiko Te Whakatauira Tau Mati ā-Ira, e hāngai ana ki tēnei kōwae ako: http://www2.nzmaths.co.nz/maori/LO/WhakatauiraTau/numbersMIdecimal.html
I Mua i te Whakamahinga o te Rauemi Matihiko Te Whakatauira Tau Mati ā-Ira
Kia āhua mārama te ākonga ki tēnei mea te tau ā-ira. Kei te kōwae ako o nzmaths nei ētahi akoranga hei whakaako i te tau ā-ira:
Me tirotiro hoki ngā rauemi matihiko Te Whakatauira Tau Mati-3, me Te Whakatauira Tau Mati-6:
Ka Mahi Tahi te Pouako me tētahi Rōpū Ākonga (ki te hanga, ki te whakatauira hoki i tētahi tau)
Huakina te rauemi matihiko Te Whakatauira Tau Mati ā-Ira, ka whakamārama ai i tōna kaupapa ki te whakaatu i ngā uara tū o ngā mati o tētahi tau ā-ira.
Whakaaturia te whakamahinga o te pūtohu mōhiti whakarahi hei arotahi ki ngā mati i te taha matau o te ira.
Pāwhiria ngā pere hei whakapiki, hei whakaheke rānei i te tau, kia tae atu ki te tau e hiahiatia ana.
Tīmata i te tahi, ka piki ai kia kitea te huri o te tae i te 6. Mā te huri o te tae, he māmā te kite atu i te 5, me te tatau ake i reira ki te 6, te 7, te 8 me te 9.
Ina tae atu ki te 10, ka huri ngā poro takitahi hei rākau kotahi i te uara tū o te 10.
Whakawhitiwhiti kōrero mō te whakaatu i te 11, me te heke whakamuri anō ki te 10, te 9, heke iho. Āta mātakihia te huri o ngā poro uara tū hei whakaatu i ngā tau.
Pāwhiria te pūtohu mōhiti whakarahi, ka arotahi ai ki ngā mati ā-ira. Tīmata i te 0.001, ka whakamahi ai i te pere hei piki atu ki te 0.009, me te whakawhitinga atu ki te 0.010. Āta tirohia ngā poro uara tū i te pikinga atu, i te hekenga iho rānei mai i tētahi uara tū ki tētahi.
Tonoa ngā ākonga kia whakamārama i te āhua o ngā poro uara tū hei whakaatu i te tau 4.302, kātahi ka whakaaturia ki te rauemi matihiko. Kia pērā anō mō te 34.065 me ētahi atu tau. Ko te mea nui kia kite ngā ākonga i te huringa o ngā poro ina piki atu ki te uara tū o runga ake, ina heke rānei ki te uara tū o raro iho.
Pāwhiria te pere whakatematau o raro kia kitea ai te tau e whakaaturia ana ki te whare uara tū, hei tau roha, ki te takatātai hoki. Whakawhitiwhiti kōrero mō te whakaatu i ngā uara tū o tētahi tau ā-ira ki ēnei rauemi.
He mea nui kia āta tirohia ngā kupu Māori mō tētahi tau, ina te kitea o te uara tū o ia mati.
Ka Mahi Tahi te Pouako me tētahi Rōpū Ākonga (ki te whakatauira i tētahi tau)
Ka pāwhiria te mataono tau i te kokonga raro mauī o te mata rorohiko. Ka puta ngā kupu o tētahi tau hei whakaatu mā te ākonga ki ngā poro uara tū.
Ina pāwhiria te pūtohu tukuoro, ka rāngona te tau e pānuihia ana (e te reo rorohiko).
Tonoa tētahi ākonga ki te hanga i te tau mā te whakamahi i ngā pere. Ina hapa te ākonga ka puta ētahi kōrero hei āwhina i a ia.
Ina pāwhiria te pere whakararo i te pūtake o te mata rorohiko, ka hoki anō ki te whakatauira i te tau ka hangaia e te ākonga
Te whakaatu tau ki te rauemi uara tū
He maha tonu ngā momo rauemi uara tū hei tūhura mā te ākonga i te uara tū o ngā mati o tētahi tau.
Hei tauira: ko ngā poro uara tū; ko ngā pīni me ngā ipu; ko ngā rākau mati, ko te takatātai, ko te whare uara tū, ko te tūtohi uara tū hurahura, ko te papa hautau ā-ira, ko te paipa ā-ira.
He whaihua mēnā ka tūhura te ākonga i ēnei rauemi katoa.
Ka Mahi Takitahi, Takirua rānei ngā Ākonga
Ina taunga te ākonga ki te rauemi matihiko nei, he pai noa iho kia mahi takitahi, takirua rānei ki te whakatauira i ētahi tau, he mahi wehe kē i te pouako.
Hei Whakawhānui
- Tukuna ngā ākonga ki te whakatauira tau ki ngā rauemi uara tū ōkiko nei.
- Tirohia te kōwae ako o nzmaths Te Heketea ā-Ira:
Add to plan
Taumata 4