Inenga Whakatairite

The Ministry is migrating nzmaths content to Tāhurangi.           
Relevant and up-to-date teaching resources are being moved to Tāhūrangi (tahurangi.education.govt.nz). 
When all identified resources have been successfully moved, this website will close. We expect this to be in June 2024. 
e-ako maths, e-ako Pāngarau, and e-ako PLD 360 will continue to be available. 

For more information visit https://tahurangi.education.govt.nz/updates-to-nzmaths

Hei Whakarāpopoto

I tēnei kōwae ako ka tūhurangia te momo ine tuatahi, arā, te whakatairite i te rahi o ētahi mea. E toru ngā ngohe e aro ana ki te roa, te taumaha me te kītanga.

 

Achievement Objectives
1. Ka mārama ki ēnei āhuatanga o tētahi mea e taea ana te ine: te roa; te horahanga; te rōrahi (kìtanga); te taumaha (papatipu); te hurihanga; te paemahana; te wā; te utu.
4. Ka raupapa, ka whakatairite hoki i ngā inenga.
6. Ka mōhio ki te pūmautanga o tētahi inenga.
Te Hononga ki te Marautanga

Taumata 1
Te Ine
Whāinga Paetae 1:
Ka mārama ki ēnei āhuatanga o tētahi mea e taea ana te ine:

 
Whāinga Paetae 4:
Ka raupapa, ka whakatairite hoki i ngā inenga.
 
Whāinga Paetae 6:
Ka mōhio ki te pūmautanga o tētahi inenga.
Ngā Whāinga Ako

Kia mōhio te ākonga ki:

  • te whakatairite i te roa, te taumaha me te kītanga o ētahi mea
  • te reo hei whakatairite i te roa, te taumaha me te kītanga o ētahi mea
Ngā Tikanga Pāngarau
  • He maha ngā kupu hei whakaatu i te roa o tētahi mea, pērā i te tawhiti, te roa, te whānui, te tāroaroa, te teitei, te poto, te hahaka, te hōhonu me te papaku.
  • Ko te whakatairite i te rahi o ētahi mea e rua te tīmatanga o te ine.
Ngā Rauemi
Whārangi Mahi 1
He Rārangi Kupu

whakatairite
compare
kītanga
capacity
rōrahi
volume
paenga
circumference, perimeter
Hei Raupapa I Ngā Mahi Ako

Ngohe 1: Te Roa

Rauemi
  • Whārangi Mahi 1
  • he aho
I tēnei ngohe, ka tūhura ngā ākonga i te roa o ētahi mea. Whakaritea ētahi huinga mea hei whakatairite mā ngā ākonga i te roa. Hei tauira:
Huinga 1:        he pene, he pukapuka, he pene whītau, he rākau karaka, he kāri A4

Huinga 2:        he tātua, he aho (ki te takiwā o te 1 mita te roa), he tūru, he tēpu, he papa tuhituhi

Huinga 3:        he kapu, he perēti, he pene, he pōro tēnehi, he kōpae CD

1.      Whakawhitiwhiti kōrero mō ngā āhuatanga o ngā mea e taea ana te ine i te roa, me te whakamahi anō i ngā kupu e hāngai ana. Hei tauira:

  • Tohua mai te roa o te pene.
  • Tohua mai te whānui o te pukapuka.
  • Tohua mai te mātotoru o te pukapuka.
  • Tohua mai te roa o te pukapuka.
  • Ko hea te paenga o te kapu? Huri amio i te kapu, koirā tōna paenga.
  • Tohua mai te paenga o te perēti.

2.      Tukuna he pātai hei whakatairite mā ngā ākonga i te roa o ētahi mea e rua. Kia māmā te kitea atu e te karu i te mea roa rawa. Hei tauira:

  • Ko tēhea te mea roa rawa, ko te mātotoru o te pukapuka , ko te roa o te pene rānei?
  • He roa ake, he poto ake rānei te teitei o te tūru me te roa o te pene whītau.
  • He aha tētahi mea he roa ake i te rākau karaka?
  • He aha tētahi mea he poto ake i te whānui o te pukapuka.

3.      Tukuna he pātai hei whakatairite i ētahi mea he āhua pātata te roa. Whakawhitiwhiti kōrero mō te whakamahi i tētahi aho e mōhiotia ai te paenga o tētahi mea porowhita te āhua. Hei tauira:

  • Ki tō titiro, ko tētahi te mea roa rawa, ko te pene rākau, ko te pene whītau rānei?
  • Whakatakotoria te pene rākau me te pene whītau, tētahi ki raro i tētahi, kia kitea ai ko tēhea te mea roa rawa. He mea nui kia hāngai tonu ngā pito o ngā mea e rua, kia kitea ai ko tēhea te mea roa rawa.
pene.        
  • Whakamahia te aho, ka whakaatu mai ai i te paenga o te kapu. Pēhea nei te roa huri amio i te kapu?
  • Ki tō titiro he roa ake te paenga o te kapu, he roa ake rānei te whānui o te pukapuka? Whakamahia he aho hei whakatairite.
  

4.      Kia taunga te ākonga ki te whakatairite i te roa o ētahi mea e rua, tonoa rātou ki te whakaraupapa i ētahi mea e toru, e whā rānei, mai i te mea poto rawa ki te mea roa rawa.

5.      Hoatu te Whārangi Mahi 1 (PDF, 168KB) hei whakaoti mā ngā ākonga.

Ngohe 2: Te Taumaha
Rauemi
  • he whārite ine-taumaha
I tēnei ngohe, ka tūhura ngā ākonga i te taumaha o ētahi mea. Whakaritea ētahi huinga mea hei whakatairite mā ngā ākonga i te taumaha. Hei tauira:

Huinga 1:        E toru ngā pouaka he rerekē te rahi, kāore e kitea ana he aha kei roto. He taumaha ake te pouaka iti i te pouaka nui.

Huinga 2:        he pōro tēnehi, he pōro kirikiti, he pōro kirihou, he pōro poiwhana, he poihau

Huinga 3:        he pukapuka, he pene, he kōpae, he waea pūkoro

Huinga 4:        he kapu, he perēti, he pukapuka, he hū

1.      Whakawhitiwhiti kōrero mō tēnei mea te taumaha o tētahi mea. Hei tauira:

  • Mēnā he tino taumaha tētahi mea he uaua te hiki ake. He aha ētahi mea he uaua te hiki nā te mea he taumaha?
  • Titiro ki ēnei pouaka e toru nei. He nui tētahi, he iti tētahi, ko tētahi kei waenganui. Ki ō whakaaro, ko tēhea te mea taumaha rawa?
  •  Me pēhea tātou e tino mōhio ai ko tēhea te mea taumaha rawa?
  •  E Tama, hīkina ake ia pouaka. Ki tō rongo, ko tēhea te mea taumaha rawa?
  • Nō reira ko te pouaka nui, koirā te mea māmā rawa. Kikī ana te pouaka iti i te kōhatu, koirā i taumaha ai.

2.      Tukuna ngā ākonga ki te hiki i ētahi mea e rua, me te āta whakaaro ko tēhea te mea māmā rawa, ko tēhea te mea taumaha. Kātahi ka raupapa ngā mea o ia huinga i runga i tā rātou rongo i te taumaha o tēnā o tēnā, ina hīkina.

3.      Whakawhitiwhiti kōrero mō te whakamahinga o te whārite ine-taumaha hei whakatairite i te taumaha o ētahi mea e rua. Hei tauira:

  • He taputapu ine-taumaha tēnei, e kitea ai te mea taumaha rawa o ētahi mea e rua. Ka hoatu tētahi o ngā mea ki tētahi pito, ko tētahi ki te pito tuarua. Ko te mea taumaha ka kumea whakararo, ko te mea māmā ki hīkina ake ki runga.

scales.

  •  E Wai, hoatu te poi tēnehi ki tētahi pito o te taputapu, ko te poi kirihou ki tētahi. Ko tētahi te mea taumaha rawa?

3.      Tukuna ngā ākonga kia whakamahi i te whārite ine-taumaha hei whakatairite i te taumaha o ngā mea o ia huinga. Ka raupapahia ngā mea mai i te māmā ki te mea taumaha. Ka whakaputa kōrero ia ākonga mō te raupapatanga mai o ngā taumaha.

Ngohe 3: Te Kītanga
Rauemi
  • he mataono rite iti (pērā i te rākau Ātaarangi mā), he kākano, he pīni rānei
I tēnei ngohe, ka tūhura ngā ākonga i te kītanga, te rōrahi rānei o ētahi ipu. Whakaritea ētahi huinga ipu hei whakatairite mā ngā ākonga i te kītanga o tēnā me tēnā. Hei tauira:

Huinga 1:        he kapu, he karahe, he pouaka.

Huinga 2:        he pākete, he pouaka nui, he pēke kirihou

Huinga 3:        ētahi kapu he rerekē te āhua

1.      Whakawhitiwhiti kōrero mō tēnei mea te kītanga o tētahi ipu. Hei tauira:

  • Titiro ki te ipu nei me te pouaka. Ka taea te whakauru i ētahi mea ki roto hei pupuri mā te ipu mā te pouaka rānei. He aha ētahi mea ka taea te whakauru ki roto?
  • Pēnā he kapu, he karahe, he pātara, he pākete, ka taea te whakauru wai hei pupuri mā taua ipu.
  • Ko te rahi o te wai ka taea te whakauru ki roto i tētahi ipu kia kī rawa, koirā te kītanga o taua ipu.
  • Ki tō titiro, he nui ake te kītanga o te kapu, o te karahe rānei?
  • Me pēhea te whakamātau kia tino mōhio ai tātou ko tēhea te mea he nui rawa te kītanga?
  • Ko ētahi mea pēnei i te pouaka nei, kāore e taea te whakauru wai ki roto, nā te mea he kāri. Ka māku ana, ka pakaru te pouaka, kua puta te wai ki waho. Ka taea te whakamahi poraka iti pea (kākāno, pīni rānei) hei tirotiro i te kītanga. Ki tō whakaaro, e hia ngā poraka iti nei ka taea te whakauru ki te pouaka? Whakamātauria kia tino kitea ai.

box and objects.

2.      Tukuna ngā ākonga kia whakaraupapa i ngā mea o ia huinga, mai i te mea he iti te kītanga ki te mea nui te kītanga.

3.      Tonoa ngā ākonga kia kimi i ētahi mea, ka whakamātau ai i te kītanga. Hei tauira:

  • E Mara, tīkina tētahi mea he tino nui ake te kītanga i te kītanga o tēnei kapu.
  • Kimihia tētahi ipu he āhua pātata te kītanga ki te kītanga o te pouaka nei.
  • Homai tētahi mea he paku iti iho te kītanga i te kītanga o te kapu.
  • Kei hea tētahi mea he āhua rearua ake te kītanga i te kītanga o te kapu?
Attachments
Add to plan

Log in or register to create plans from your planning space that include this resource.


Taumata 1