He Papa Raraunga 1

The Ministry is migrating nzmaths content to Tāhurangi.           
Relevant and up-to-date teaching resources are being moved to Tāhūrangi (tahurangi.education.govt.nz). 
When all identified resources have been successfully moved, this website will close. We expect this to be in June 2024. 
e-ako maths, e-ako Pāngarau, and e-ako PLD 360 will continue to be available. 

For more information visit https://tahurangi.education.govt.nz/updates-to-nzmaths

Hei Whakarāpopoto

Ko te kaupapa nei, he tirotiro i tētahi rautaki mō te kohikohi, mō te wehewehe, mō te whakaari raraunga tauanga. E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te taumata tuarua o te marautanga pāngarau. Ko te kōwae ako He Papa Raraunga 2 e hāngai ana ki te taumata tuatoru.

Achievement Objectives
1. Ka whai i ngā tikanga mō te tūhuratanga tauanga e whai wāhi mai ana te raraunga whakarōpū me te raraunga motumotu: ka whakatakoto pātai; ka kohikohi raraunga; ka wehewehe raraunga; ka hanga whakaari raraunga e whaitake ana; ka whakaputa kōrero hei whak
2. Ka arohaehae i ngā kōrero e pā ana ki ngā hua o tētahi tūhuratanga tauanga.
3. Ka whakaputa kōrero mō ngā āhuatanga o ētahi whakaari raraunga māmā.
Te Hononga ki te Marautanga
Taumata 2
Te Tauanga (Te Tūhuratanga Tauanga)
Whāinga Paetae 1:
Ka whai i ngā tikanga mō te tūhuratanga tauanga e whai wāhi mai ana te raraunga whakarōpū  me te raraunga motumotu:
  • ka whakatakoto pātai;
  • ka kohikohi raraunga;
  • ka wehewehe raraunga;
  • ka hanga whakaari raraunga e whaitake ana;
  • ka whakaputa kōrero hei whakautu i te pātai i tūhuratia;
  • ka mārama ki ngā tikanga matatika e hāngai ana.
 
Whāinga Paetae 2:
Ka arohaehae i ngā kōrero e pā ana ki ngā hua o tētahi tūhuratanga tauanga.
 
Whāinga Paetae 3:
Ka whakaputa kōrero mō ngā āhuatanga o ētahi whakaari raraunga māmā.
Ngā Whāinga Ako

Kia mōhio te ākonga ki te:

  • whakarōpū raraunga
  • tuhi whakaari raraunga e hāngai ana ki te tūhuratanga
  • whakaputa whakaaro whaitake e pā ana ki te kaupapa i tūhurangia, ki te whakaatu whakaari raraunga hoki hei parahau i ngā whakaaro
  • tuhi pātai hei tūhura māna
  • kohikohi raraunga
Ngā Rauemi

Rauemi Tārua 1

Rauemi Tārua 2

He Rārangi Kupu

 

raraunga data
whakaari raraunga data display
tūhuratanga tauanga statistical investigation
papa raraunga a place to contain data (in this case a data square)
matapae prediction
wehewehe raraunga sort data
whakarōpū raraunga categorise (group) data
Hei Raupapa I Ngā Mahi Ako
  1. Ko te mahi tuatahi, he tirotiro i te ‘papa raraunga’ hei huarahi kohikohi raraunga, wehewehe raraunga hoki.
    1. Hei mahi mā te kaiako
    He tauira kōrero mā te kaiako
    Whakaaturia te papa raraunga nei ki ngā ākonga, ka whakawhitiwhiti kōrero ai.
    E toru ngā wehewehenga kōrero kei runga i te kāri nei.

    Ko te ingoa o tēnei momo kāri, ko te papa raraunga.

    Ko tēnei mea te raraunga, ko ngā kōrero mō tētahi kaupapa.

    Ko ngā raraunga kua tuhia ki te kāri nei, he kōrero mō tētahi tamaiti. He aha ēnei raraunga mō te tamaiti? He tamaiti tāne, he parauri ōna karu, ko tōna ringa matau tōna ringa tuhi.
    Whakawhitiwhiti kōrero mō te hāngai o tētahi papa raraunga ki te tangata kotahi.

    Tukuna ngā ākonga ki te kimi mai i te tamaiti (ngā tamariki rānei) e hāngai ana ki ngā raraunga o te kāri.
    E hāngai ana ēnei raraunga ki a wai? Ko wai te tamaiti o roto i tēnei akomanga, he tamaiti tāne, he parauri ōna karu, ko tōna ringa matau tōna ringa tuhi? Ko Himiona.

    E hāngai ana ki tētahi atu tangata? Āe. Ko Anaru. He tāne a Anaru, he parauri ōna karu, ko tōna ringa matau tōna ringa tuhi.

    Pēhea a Tīpene? E hāngai ēnei raraunga ki a Tīpene? Kāore. Ahakoa he tamaiti tāne ia, ā, he parauri ōna karu, ko tōna ringa mauī kē tōna ringa tuhi.

    Ka pai. E tika ana kia hāngai ngā raraunga katoa ki te tangata.
    Whakawhitiwhiti kōrero mō te hāngai o ia raraunga ki tētahi pātai tōtika. He aha ngā pātai i hua mai ai ēnei raraunga mō Himiona?
    • He tamaiti tāne, he tamaiti wahine rānei koe?
    • He aha te tae o ōu karu?
    • Ko tēhea tō ringa tuhituhi?
    Hoatu he kāri hei tuhi mā ngā ākonga i ētahi raraunga e toru mō rātou anō. Anei tētahi kāri hei tuhi māu i ētahi raraunga mōu. E hia ngā wāhanga o te kāri? E 3.

    Nō reira e hia ngā raraunga hei tuhi māu ki te kāri nei? E 3.

    Ki te wāhanga i te taha mauī, whakautua te pātai tuatahi nei:
    1. He tamaiti tāne, he tamaiti wahine rānei koe?
    Ki te wāhanga i te taha matau, whakautua te pātai tuarua nei:
    1. He aha te tae o ōu karu?
    Ki te wāhanga raro o te kāri, whakautua te pātai tuatoru nei:
    1. Ko tēhea tō ringa tuhituhi?
    Tonoa ngā ākonga ki te tuhi i ō rātou ingoa ki muri o te kāri. Tuhia tō ingoa ki muri o te kāri. Ka whakamahi anō tātou i ēnei papa raraunga, engari māku e pupuri i tēnei wā. Kua oti he papa raraunga mā ia ākonga.

     
  2. Ko te mahi tuarua, he tirotiro i te wehewehenga o ētahi huinga raraunga.
    1. Hei mahi mā te kaiako
    He tauira kōrero mā te kaiako
    E hoki ki te whakawhitiwhiti kōrero mō te āhua o ngā papa raraunga i oti i te wāhanga tuatahi o tēnei kōwae ako.

    Kia rua, kia toru, kia whā pea ngā papa raraunga ka tirotirohia.
    Anei tētahi o ngā papa raraunga i oti inanahi nei. Ko ngā raraunga e kī ana, he wahine, he karu kahurangi, ko te ringa matau. Nā wai pea tēnei papa raraunga? Nā Rongopai – he wahine ia, he kahurangi ōna karu, ko te ringa matau tōna ringa tuhituhi.

    Āe, ka tika. E hāngai ana ēnei raraunga katoa ki a Rongopai?

    E hāngai ana ki tētahi atu o roto i tō tātou akomanga?

    E hāngai ana ki tētahi atu ākonga o tō tātou kura? Āe pea. Kāore e kore he kōtiro atu anō i tō tātou kura, he kahurangi ōna karu, ko te ringa matau tōna ringa tuhituhi.

    Ko Rongoapai te ingoa kei runga i tēnei papa raraunga. Engari pea, he ōrite ngā raraunga mōna ki nga raraunga mō ētahi atu.
    Hoatu he huinga papa raraunga ki ia takirua (Rauemi Tārua 1).

    Tonoa rātau ki te tapatapahi i ngā papa raraunga.
    He mahi takirua tēnei.

    Anei ngā papa raraunga i oti i ngā ākonga o tētahi atu akomanga. He raraunga mō rātou tonu.

    Tapahia ngā papa raraunga.

    Tokohia katoa ngā ākonga o tēnei akomanga? 12.
    Tukuna ngā ākonga ki te wehewehe, ki te whakarōpū i ngā papa raraunga hei whakaputa kōrero mō te rōpū.

    Whakawhitiwhiti kōrero mō te āhua o te wehewehe me te whakarōpū i ngā raraunga.
    Me pēhea te whakarite, te whakarōpū rānei i ēnei papa raraunga hei whakaputa kōrero mō tēnei rōpū ākonga. Anei ētahi o ngā whakaritenga/whakarōpūtanga e taea ana, me ngā kōrero e hāngai ana i te taha:
    diagram.
    Tonoa ngā ākonga ki te whakarite i ngā papa raraunga ki te kimi mai i ngā whakautu ki ēnei pātai. Anei ētahi pātai hei whakautu mā koutou. Whakaritea ngā papa raraunga i te tuatahi, kātahi ka tuhi ai i tētahi rerenga kōrero hei whakautu i te pātai.
    1. He tokomaha ake ngā tama, ngā kōtiro rānei?
    2. Ko tēhea te ringa tuhituhi o te nuinga o ngā ākonga?
    3. Ko te kākāriki te tae o ngā karu o te nuinga o ngā ākonga, kāore rānei?
    4. Ko tēhea te ringa tuhituhi o te nuinga o ngā kōtiro? He pērā anō te ringa tuhituhi o te nuinga o ngā tama?
    Tonoa ngā takirua ki te tuhi i ētahi atu pātai hei whiriwhiri mā rātou.

    Āta tirohia te takoto o te reo o ngā momo pātai e toru nei:
    • ngā pātai tatau (e hia … , tokohia rānei)
    • ngā pātai whakatairite
    • ngā pātai e pā ana ki te nuinga
    He aha ētahi atu pātai mō te rōpū ākonga nei, e taea ana te whakautu mā te whakarōpū i ngā papa raraunga?

    Hei tauira pātai:
    • E hia ngā ākonga he parauri ngā karu?
    • He tokomaha ake ngā tama karu parauri, ngā kōtiro karu parauri rānei?
    • He aha te tae o ngā karu o te nuinga o ngā ākonga ko te ringa matau te ringa tuhituhi?
    Ko tā ia takirua, he tuhi i ā rātou pātai, he whakarōpū i ngā papa raraunga, he tuhi anō hoki i ngā whakautu ki ngā pātai.
    Tuhia ki tētahi pepa nui ngā kōrero katoa mō te rōpū ākonga nei ka hua mai i ngā pātai a ngā takirua. He aha ngā kōrero katoa mō te rōpū ākonga nei kua oti i a tātou te kohikohi mai?

    Māku e tuhi ki te pepa nui nei.

     
  3. Ko te mahi tuatoru, he tirotiro i ngā papa raraunga mō ngā ākonga i oti i te wahanga tuatahi o tēnei kōwae ako. I mua i te tīmatanga o tēnei akoranga, tāruatia ngā huinga papa raraunga mā ia takirua.
    1. Hei mahi mā te kaiako
    He tauira kōrero mā te kaiako
    E hoki ki te tirotiro i ngā kōrero mō te rōpū ākonga i puta mai i te wāhanga tuarua o tēnei kōwae ako. he mea tuhi ēnei kōrero ki te pepa nui.

    Tonoa ngā ākonga ki te matapae i ngā kōrero, tērā ka puta i ngā papa raraunga mō rātou anō, nā rātou i tuhi i te wāhanga tuatahi o tēnei kōwae ako.
    Inanahi nei i āta tirotirohia ngā papa raraunga o tētahi atu rōpū ākonga, ā, he nui ngā kōrero i puta mai, nāku i tuhi ki te pepa nui nei.

    Pānuitia mai ētahi o ngā kōrero mō tēnei rōpū ākonga.

    I tēnei rā ka hoki tātou ki te tirotiro i ngā papa raraunga nā koutou anō i tuhi hei whakaatu i ētahi raraunga mō koutou. Ki ō koutou whakaaro, ka rite anō ngā kōrero mō koutou ki ngā kōrero nei mō tēnei rōpū? Ka rerekē rānei ngā kōrero?

    He aha ō koutou whakaaro mō te maha o ngā ringa matau?

    Ka maha ake ngā karu kahurangi i ngā karu parauri?

    Mā ia takirua e tuhi ētahi whakaaro e rima mō ngā kōrero tērā pea ka hua mai i ā tātou papa raraunga.
    Hoatu he huinga papa raraunga ki ia takirua, ka tono ai i a rātou kia tapatapahia ia papa raraunga. Anei ngā papa raraunga i oti i a koutou inā tahi rā.

    Tapatapahia ia papa raraunga.
    Tonoa ngā ākonga ki te whakarōpū i ngā papa raraunga ki te kimi mai mēnā i tika ō rātou whakaaro e rima. Kua tuhia e ia takirua ētahi whakaaro e rima mō tō tātou rōpū. Tā koutou mahi ināianei, he whakarōpū i ngā papa raraunga ki te kimi mai mēnā i tika ō koutou whakaaro.

    Tuhia te kupu ‘tika’, te kupu ‘hē’ rānei ki te taha o ngā whakaaro e rima i tuhia e kōrua.
    Hoatu ētahi atu pātai hei tūhura mā ngā ākonga. Anei ētahi pātai hei whakautu mā koutou mō tō tātou akomanga. Whakaritea ngā papa raraunga i te tuatahi, kātahi ka tuhi ai i tētahi rerenga kōrero hei whakautu i te pātai.
    1. He tokomaha ake ngā tama, ngā kōtiro rānei?
    2. E hia te tokomaha ake?
    3. Tokohia ngā ākonga karu parauri, ko te ringa mauī te ringa tuhituhi?
    4. Ko te kākāriki te tae o ngā karu o te nuinga o ngā ākonga?
    5. Ko tēhea te ringa tuhituhi o te nuinga o ngā kōtiro? He pērā anō te ringa tuhituhi o te nuinga o ngā tama?

     
  4. Ka āta whakaaro ngā ākonga i ētahi pātai hei waihanga mā rātou i ā rātou ake papa raraunga. Ka kohia he raraunga. I mua i tēnei akoranga, me whakarite ētahi kāri 25 mā ia takirua (Rauemi Tārua 2) .
    Hei mahi mā te kaiako He tauira kōrero mā te kaiako
    Hoatu kia 25 ngā kāri ki ia takirua.

    Tonoa rātou ki te āta whakaaro i ētahi pātai hei kohikohi raraunga mā rātou.
    Tangohia tētahi o ngā kāri. Tā kōrua mahi ko tō hoa, he tuhi i ētahi pātai e toru ki ngā wehenga o tēnei kāri.

    Me āta whakaaro ngā pātai. I muri iho ka kohia mai ngā raraunga e pā ana ki ēnei pātai mai i ētahi tāngata 24.

    Ko te pātai tuatahi mā koutou katoa, ko tēnei: ‘He tāne, he wahine rānei koe?’

    Mā kōrua ko tō hoa e whiriwhiri ētahi atu pātai e rua, ka tuhi ai ki te kāri.
    Aratakina ngā ākonga kia tika te āhua o ā rātou pātai.

    He tauira pātai:
    • He mōkai tā koutou i tō koutou kāinga?
    • Ko koe te mātāmua, te pōtiki, he tamaiti waenganui rānei koe i tōu whānau?
    • E pai ake ana ki a koe te tākaro whutupōro, te tākaro poitarawhiti rānei?
    He aha ngā momo pātai e pai ana? E pai ana mēnā e rua, e toru, e whā rānei ngā whiringa whakautu. Kāore e pai ana mēnā he maha tonu ngā whakautu, arā ngā pātai huaki.

    Hei tauira:
    Pātai pai:
    E pai ake ana ki a koe te tākaro whutupōro, te tākaro poitarawhiti rānei?

    Pātai kāore e pai ana:
    Ko tēhea te hākinakina e pai ana ki a koe?


    Tuhia ā kōrua pātai ki ngā wāhanga o te kāri e wātea mai ana.
    Tonoa ngā ākonga ki te tuhi i ētahi matapae e toru i mua i te kohikohinga raraunga. Tā kōrua mahi ko tō hoa, he haere ki te kohikohi raraunga mai i ētahi ākonga 24, ka tuhi ai i tētahi papa raraunga mō ia ākonga. Engari i mua tonu i tēnā me āta whakaaro kōrua i ētahi kōrero e toru tērā pea ka hua mai i ngā raraunga.

    Hei tauira:
    • He tokomaha ake ngā kōtiro i ngā tama.
    • He tokomaha ake ngā kōtiro mātāmua i ō rātou whānau, tērā i ngā tama.
    Tukuna ngā ākonga ki te whakaoti i ngā papa raraunga 24. Haere kōrua ko tō hoa ki te kōrero ki ētahi ākonga 24, ka pātai atu ki a rātou ā kōrua pātai. Hei aha noa pea te pātai mēnā he tāne he wahine rānei – mā kōrua tonu tēnā e tuhi.

    Whakaotia he papa raraunga mō ia ākonga.

     
  5. Ko te mahi tuarima he wehewehe, he whakarōpū i ngā raraunga i kohia mai i te akoranga tuawhā, he whakaputa kōrero ki te akomanga.
    1. Hei mahi mā te kaiako
    He tauira kōrero mā te kaiako
    Tonoa ngā ākonga ki te whakarōpū i ngā papa raraunga i kohia mai i te akoranga tuawhā, ka tuhi ai i ētahi kōrero mō te rōpū ākonga. Tā kōrua mahi ko tō hoa i tēnei rā, he whakarōpū i ngā papa raraunga i kohia mai e kōrua inanahi. Ka whakaputa kōrero kōrua mō te rōpū ākonga i pātai ai kōrua i ā kōrua pātai.

    Tuatahi, ka whakamārama ko wai te rōpū ākonga. Hei tauira: E 24 ngā ākonga i pātaihia, mai i te akomanga o Whaea Mihi me Matua Pāora.

    Tuarua, ka tuhi i ō kōrua whakaaro e toru i mua i te kohikohinga o ngā raraunga. Ki te taha o ēnei kōrero, tuhia mēnā i tika, i hē rānei te whakaaro. Hei tauira:
    • He tokomaha ake ngā kōtiro i ngā tama. TIKA
    • He tokomaha ake ngā kōtiro mātāmua i ō rātou whānau, tērā i ngā tama.
    • Ko te whutupōro te hākinakina e pai ana ki te nuinga o ngā tama. TIKA
    Tuatoru, tuhia ētahi atu kōrero e rima e pā ana ki te rōpū ākonga ka hua mai i ngā raraunga i kohia mai e kōrua.

 Hei Whakawhānui:

  • Whakaaturia ngā raraunga ki tētahi kauwhata pou. (Tirohia te kōwae ako o nzmaths: Te Kauwhata Pou)
  • Whakaurua ngā raraunga ki tētahi rorohiko (pūmanawa Excel), ka whakaputa ai i ētahi kauwhata. (Tirohia te kōwae ako o nzmaths: Ripanga)

 

Attachments
Add to plan

Log in or register to create plans from your planning space that include this resource.


Taumata 2