e-ako Tihei Pāngarau, Te Ine me te Āhuahanga, Taumata 4

Thanks for visiting NZMaths.
We are preparing to close this site by the end of August 2024. Maths content is still being migrated onto Tāhūrangi, and we will be progressively making enhancements to Tāhūrangi to improve the findability and presentation of content.
 

For more information visit https://tahurangi.education.govt.nz/updates-to-nzmaths

Kei raro nei ngā akoranga matihiko e hāngai ana ki te pukapuka Tihei Pāngarau, Te Ine me te Āhuahanga, Taumata 4. Pāwhiria te mea e hiahiatia ana.

Ko te painga atu me rēhita ki konei, kia taea te koke haere o te ākonga me tōna angitu, te aroturuki. Ka taea hoki te whātoro atu ki ētahi atu akoranga matihiko pāngarau maha i te reo Māori (arā, ngā e-ako katoa).

e-ako 1:
Te Tūāpapa o te Ine
Ko ngā āhuatanga o tētahi mea e taea ana te ine; ko ngā momo taputapu ine; ko ngā waeine e hāngai ana ki tēnā āhuatanga ine, ki tēnā āhuatanga ine; ko te pānui i ngā āwhata o ngā momo taputapu ine; ko te whakawhiti waeine; ko te whakatau tata i te ine.
e-ako 2:
Te Paenga me te Horahanga
Ko te paenga o ngā momo taparau, porowhita hoki, me ngā whārite hei whiriwhiri i te paenga; ko ngā waeine mō te paenga me te horahanga; ko te horahanga o te tapawhā hāngai, tapatoru hoki, me ngā whārite hei whiriwhiri i te horahanga; ko te whakawhitiwhiti i ngā waeine ngahuru mō te horahanga.
e-ako 3:
Te Koki
Ko te tātai i te rahi o tētahi koki; ko ngā koki motuhake nei, te koki hāngai, te koki torotika me te koki huripū; ko te tātai rōrahi o te poro tapawhā hāngai me te poro tapatoru; ko te whakawhitiwhiti i ngā waeine mō te rōrahi.
e-ako 4:
Te Wā me te Pāpātanga
Ko te pānui me te ine i te wā-12 me te wā-24; ko te tātai i te takanga wā; ko te pānui wātaka; ko te pāpātanga hei waeine; ko te whakatairite pāpātanga.
e-ako 5:
Te Āhua Ahu-Rua
Ko te hanga o ngā āhua ahu-rua; ko te koki hāngai, te koki torotika me te koki huripū; ko te tātai i ngā koki o tētahi taparau.
e-ako 6:
Te Āhua Ahu-Toru
Ko ngā ingoa o ngā momo āhua ahu-3, me te whakaahua i ēnei āhua ahu-3; ko ngā momo poro, ngā koeko me ngā matarau rite; ko te horahanga mata me te rōrahi o ētahi āhua ahu-3; ko ngā raumata o ētahi āhua ahu-3 māmā; ko ngā whārite e hāngai ana ki ētahi āhuatanga o ngā āhua ahu-3.
e-ako 7:
Te Whakaatu Āhua Ahu-3 ki te Hoahoa
Ko te tuhi hoahoa inerite hei whakaatu āhua ahu-3, ko ngā momo tirohanga ki tētahi āhua ahu-3, ko te raumata o ētahi āhua ahu-3 māmā.
e-ako 8:
Te Whakarahi me te Hoahoa Āwhata
Ko te whakarahi āhua; ko te whiriwhiri me te whakamahi taurahi; ko te whiriwhiri me te whakamahi āwhata; ko te tuhi hoahoa āwhata.
e-ako 9:
Te Ahunga
Ko ngā ahunga o te kāpehu; ko ngā ahunga koki; ko te whakaatu ara ki te tukutuku, ki te pere anō hoki.
e-ako 10:
Te Whakaata me te Hangarite
Ko te whakaata pūwāhi, āhua ahu-rua hoki; ko te hangarite o ngā matarau rite; ko ngā āhuatanga ka pūmau tonu i te whakaatanga, me ngā āhuatanga ka rerekē.
e-ako 11:
Te Huri
Ko te huri i tētahi āhua, i tētahi pūwāhi rānei; ko ngā āhuatanga ka noho pūmau me ngā āhuatanga ka rerekē i te huringa o tētahi āhua; ko te whiriwhiri i te pū me te rahi o tētahi huringa; ko te whakaatu huringa ki te papa tukutuku.
e-ako 12: 
e-ako 12:
Te Neke me te Whakarahi
Ko te neke i tētahi āhua, i tētahi pūwāhi rānei; ko te tuhinga whakapoto hei tohu nekehanga; ko te tāpiri nekehanga; ko te whakarahi āhua; ko te whiriwhiri i te pū whakarahi me te taurahi.
Ko te whiriwhiri i te horahanga o tētahi āhua whakarahi.