1. Rauemi Reo
  2. He Rauemi Ako
  3. Rapua Ngā Rauemi
  4. Rapua Ngā Rauemi

Rapua Ngā Rauemi

Nau mai ki te kokonga rapu rauemi reo Māori o nzmaths.

Mā tēnei wāhanga o nzmaths e rapu ai koe i ngā rauemi reo Māori o nzmaths e hiahia nā koe.

Tomokia, tonoa rānei kia whai mana koe ki tēnei wāhanga o te pae ipurangi (he utu-kore), kia āhei ai koe ki te pupuri i ō kohinga rauemi hei whakamahere i ō akoranga. Pānuihia te help file hei āwhina i a koe ki te hanga i ō mahere ako (kei roto tēnei pae āwhina i te reo Ingarihi).

Tirohia ngā Rauemi e Hāngai ana ki ngā Whāinga Paetae o te Marautanga

Thanks for visiting NZMaths.
We are preparing to close this site by the end of August 2024. Maths content is still being migrated onto Tāhūrangi, and we will be progressively making enhancements to Tāhūrangi to improve the findability and presentation of content.
 

For more information visit https://tahurangi.education.govt.nz/updates-to-nzmaths

Te Ahunga Me Te Taunga

Taumata 4
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
Ko ngā mahi i konei, he tūhura i ngā tikanga o te whakaatu i te ahunga me te taunga o tētahi haere. Ka torotoro atu ki ngā mātauranga o ngā mātua tīpuna, me ngā mātauranga e whakamahia whānuitia ana i ēnei rā mō ēnei kaupapa. Ka whakaakona ngā ahunga matua, me ngā ahunga tākiri o te kāpehu. Ka...
 Kia mōhio te ākonga ki:
  • te whakamahi tika i ngā momo kupu mō te ahunga
  • ngā ahunga matua
  • ngā ahunga tākiri o te kāpehu me te pānga o ēnei ki ngā ahunga matua, me te whakamahinga o ngā ahunga.
  • ngā tikanga o te tukutuku hei whakaatu taunga

He Arawata He Rārangi Tau

Taumata 1
Te Tau me te Taurangi
Maori Resource
I tēnei kōwae ako ka tūhurangia te rārangi tau haupae me te rārangi tau poutū hei whakatauira i te tatau whakamua me te tatau whakamuri, hei whakaoti hoki i ngā rapanga tāpiri me ngā rapanga tango.

Kia mōhio ngā ākonga ki te:

  • whakatauira tāpiritanga ki te rārangi tau
  • whakamārama i ana whiriwhiringa ki te whakaoti rapanga
  • whakaoti tāpiritanga mā te tatau ake
  • whakaoti tangohanga mā te tatau iho

Hangaia Ki Te Māti

Taumata 3
Te Tau me te Taurangi
Maori Resource
Ko te kaupapa nei, he whakamahi māti hei hanga i ētahi tauira, he whakaroa i ngā tauira, he tirotiro hoki i ngā pānga kei roto i ngā tauira māti.
Kia mōhio te ākonga ki te:
  • tautohu tauira āhuahanga
  • whakaroa i tētahi tauira āhuahanga
  • kimi mai i te ture hei whiriwhiri i te maha o ngā māti kei roto i tētahi wāhanga o te tauira māti
  • whiriwhiri i te wāhanga o te tauira e hāngai ana ki tētahi rahinga māti

whakamārama i te tauira me tōna300

Te Hautanga O Te Hautau

Taumata 4
Te Tau me te Taurangi
Maori Resource
E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te rauemi matihiko nei, Te Hautanga o te Hautau. Ko tā tēnei rauemi, he āwhina i ngā ākonga ki te tūhurai tētahi rautaki hei whiriwhiri i te hautanga o tētahi hautau. E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te Kaupae 7 o te Mahere Tau (Te Poutama Tau). He āhua ōrite tēnei...
Kia mōhio te ākonga ki te:
  • whakamahi i te mahere tukutuku hei whakaatu i te whiriwhiringa o te hautanga o tētahi hautau
  • whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana te hautau (ko ngā hautau nui ake i te kotahi anō hoki)

Te Hautau

Taumata 2
No strand
Maori Resource
Ko te hautau te kaupapa ka tirohia i konei. Ka whakaakohia te tikanga o te huarua, te hautoru, te hauwhā me te haurima. Koia nei ngā horopaki: ko te hautau o tētahi āhua; ko te hautau o tētahi roa; ko te hautau o tētahi rōrahi; ko te hautau o tētahi huinga.

Kia mōhio te ākonga ki:

  • te tikanga o te haurua, te hautoru, te hauwhā me te haurima.  Arā, ko te whakawehe i tētahi āhua, i tētahi rahinga, i tētahi huinga rānei ki ngā wāhanga ōrite.
  • te whakaingoa, ki te whakaatu, ki te tuhi hoki i ngā hautau nei: ½, 1/3, ¼, 1/5
  • te tikanga o te taurunga me te300

Te Hautau Me Te Kotahi

Taumata 3
Te Tau me te Taurangi
Maori Resource
Ko te kaupapa nei, he āta tirotiro i te hautanga o tētahi āhua, te hautanga o tētahi roa, me te hautanga o tētahi huinga. Ko te hononga o te hautanga ki te katoa o te āhua, te roa, te huinga rānei tētahi aronga matua.
Kia mōhio te ākonga:
  • ki te kimi mai i te hautau o tētahi āhua, tētahi roa, tētahi huinga rānei
  • ki te kimi mai i te katoa o tētahi āhua, tētahi roa, tētahi huinga rānei mēnā ka mōhiotia tētahi hautanga

Te Heketea Ā-Ira

Taumata 3
Te Tau me te Taurangi
Maori Resource
Ka whakaakona ngā tikanga o te punaha ngahuru mō te tau ā-ira. Arā, ko te huri i te hautau hei tau ā-ira, ko te whakaatu me te raupapa i te tau ā-ira, ko te whakaawhiwhi i te tau ā-ira. Kia rua wiki pea te roa hei whakaoti i tēnei kōwae ako.

Kia mōhio te ākonga ki:

  • ngā tikanga o ia mati i roto i ngā tau ā-ira (ki ngā mati a-ira e toru)
  • ētahi kēmu pāngarau hei whakaū i ngā mātauranga uara tū ā-ira
  • te huri i te hautau hei tau ā-ira
  • te raupapa tau ā-ira
  • te whakaawhiwhi i te tau ā-ira ki te tahi (1), te ira tahi (0.1) me te ira kore300

Hoahoa Tūponotanga

Taumata 5
Te Tauanga
Maori Resource
Ka āta tirohia te whakaatu i ngā putanga e taea ana i tētahi horopaki tūponotanga ki te hoahoa rākau, me te whakamahi hoahoa rākau hei tātai tūponotanga. I takea mai tēnei kōwae ako i te kōwae ako reo Ingarihi Probability Trees. E rua wiki pea te roa o tēnei kōwae ako.
Kia mōhio te ākonga:
  • ki te whakamahi hoahoa rākau hei whiriwhiri i ngā tūponotanga o ngā putanga e taea ana i tētahi horopaki tūponotanga
  • ki te waihanga pūāhua tūponotanga, me te tuku pātai e hāngai ana.

Horahanga Tapatoru

Taumata 4
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
Ko te kaupapa nei, he tūhura, he kimi i te ture mō te tātai i te horahanga o tētahi tapatoru, he whakamahi hoki i taua ture. Ka whakapakari anō i ngā rautaki mō te whakarea me te whaka wehe.
Kia mōhio te ākonga:
  • E taea ana ētahi tapatoru hāngai ōrite e rua te hono hei hanga tapawhā hāngai.
  • Mēnā he ōrite te roa o te pūtake me te teitei o tētahi tapatoru hāngai ki te roa me te whānui o tētahi tapawhā hāngai, he haurua te horahanga o te tapatoru hāngai, tērā i te horahanga o te tapawhā300

Inea

Taumata 3
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
Ko tā te kōwae ako nei, he tūhura i te kītanga, te rōrahi me te taumaha, me te hononga o tētahi ki tētahi. He mahi ā-ringa te nuinga o ngā mahi.
Kia mōhio te ākonga:
  • ki ēnei āhuatanga e taea ana te ine, te kītanga, te rōrahi me te taumaha;
  • ki te whakamahi taputapu hei ine i te kītanga, te rōrahi, te taumaha rānei o tētahi mea;
  • ki te rahi o ngā waeine ngahuru nei, te ritamano (ml), te rita (l), te karamu (g), te manokaramu (kg), te mitar300

Inenga Whakatairite

Taumata 1
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
I tēnei kōwae ako ka tūhurangia te momo ine tuatahi, arā, te whakatairite i te rahi o ētahi mea. E toru ngā ngohe e aro ana ki te roa, te taumaha me te kītanga.

Kia mōhio te ākonga ki:

  • te whakatairite i te roa, te taumaha me te kītanga o ētahi mea
  • te reo hei whakatairite i te roa, te taumaha me te kītanga o ētahi mea

Te Ine I Te Roa

Taumata 3
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
Ko te kaupapa nei, he āta tirotiro i ngā waeine ngahuru mō te roa, te hononga o tētahi ki tētahi, te whakamahi i ngā taputapu ine, me te whakatau tata i te roa o tētahi mea. Ka whai wāhi mai ko te mitamano, te mitarau, me te mita. Ko te tuhi hoahoa/ mahere āwhata tētahi o ngā mahi.
Kia mōhio te ākonga ki te:
  • huri i ngā waeine ngahuru nei mō te roa: mitamano (mm), mitarau (cm), mita (m)
  • whakamahi taputapu ine
  • whakatau tata i te roa o tētahi mea
  • tuhi hoahoa āwhata

Te Kauwhata Pou

Taumata 2
Taumata 3
Te Tauanga
Maori Resource
Ko te tuhi me te whakamāori kauwhata pou, kauwhata pou hiato hoki te kaupapa o tēnei kōwae ako.
Kia mōhio te ākonga:
  • ki te pānui, ki te whakamāori kauwhata pou.
  • ki te pānui, ki te whakamāori kauwhata pou hiato
  • ki te tuhi kauwhata pou
  • ki te tuhi āwhata ki te tuaka pou o te kauwhata

He Kauwhata Rārangi Torotika

Taumata 5
Te Tau me te Taurangi
Maori Resource
Ka āta tirohia te tuhinga o te kauwhata rārangi torotika hei whakaoti rapanga e hāngai ana ki te momo whārite ax + ey = c. I takea mai tēnei kōwae ako i te kōwae ako reo Ingarihi Linear Graphs and Patterns.
 Kia mōhio te ākonga:
  • ki te whiriwhiri i ngā takirua taunga tauoti hei tuhi kauwhata rārangi torotika e hāngai ana ki tētahi rapanga;
  • ki te whiriwhiri, ki te whakamāori hoki i ngā takirua taunga o tētahi kauwhata e whai tikanga ana;
  • ki te tūhono i ngā kauwhata rārangi torotika ki ngā whārite300

He Kēmu Hākinakina

Taumata 3
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
Ko ngā mahi i konei, he tirotiro i ngā momo huarahi e inea ai te rōrahi wai, he tūhura i tētahi kēmu hākinakina me te pūnaha whiwhinga mō taua kēmu, he tuhi kauwhata hoki.
Kia mōhio te ākonga ki te:

He Kēmu Tūponotanga

Taumata 5
Te Tauanga
Maori Resource
Ko ngā mahi i konei, he tūhura i tēnei mea te tūponotanga. Ka whakamahia te hautau hei whakaatu tūponotanga, ka tirohia ētahi kēmu tūponotanga, ka tuhia hoki he hoahoa rākau.
Kia mōhio te ākonga:
  • ki te whakahaere i tētahi whakamātautau tūponotanga.
  • ki te tuhi hoahoa rākau hei whakaatu i ngā putanga e taea ana.
  • ki te te whakamārama te i te tōkeke o tētahi kēmu tūponotanga.

Kia Ū Te Mātauranga Tau

Taumata 1
Te Tau me te Taurangi
Maori Resource
E rima ngā ngohe o tēnei kōwae ako hei whakapakari i te mātauranga tau o te ākonga.
Kia mōhio te ākonga ki:
  • te wewete i ngā ingoa tau
  • te whakamārama i te rahi o tētahi tau
  • te hanga o ngā tau
  • te whakaatu raupapa tau ki tētahi rārangi tau
    Kia mōhio te ākonga ki:
    • te wewete i ngā ingoa tau
    • te whakamārama i te rahi o tētahi tau
    • te hanga o ngā tau
    • te whakaatu raupapa ta300

Kia Tere

Taumata 5
No strand
Maori Resource
I tēnei kōwae ako, ka tirohia te ine, te whakaatu, me te whakatairite i te tere o tētahi waka, o tētahi tangata rānei. Ka whai wāhi mai ko te rārangi tau matarua me te kauwhata rārangi.

Kia mōhio te ākonga ki:

  • te whakamahi rārangi tau matarua hei whakatairite pāpātanga.
  • te whakaatu i te tere ki te kauwhata rārangi.
  • te tikanga o te rōnaki o te kauwhata rārangi e whakaatu ana i te tere o tētahi waka.
  • te tuhi, ki te pānui kauwhata rārangi, ki te matapae hoki i runga i te ia o te300

Te Kītanga Me Te Papatipu

Taumata 3
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
Ko tā te kaupapa nei, he tirotiro i ngā waeine o te rita (L) me te ritamano(mL) hei ine kītanga, me te hono ano o te kītanga o tētahi ipu ki te papatipu o te wai ka taea te whakauru ki taua ipu. Tāpiri atu ki tēnā, ko te hononga o te kītanga (l/mL) ki te rōrahi o tētahi mataono (cm 3).

Kia mōhio te ākonga ki:

  • te rahi o te rita (L), te ritamano (mL), te karamu (g), te manokaramu (kg) me te cm3
  • te whakatau tata i te kītanga o tētahi ipu me te papatipu o te wai ka taea te whakauru ki taua ipu
  • te ine i te kītanga o tētahi ipu me te papatipu o te wai ka taea te whakauru ki taua300

Te Koki

Taumata 3
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
Ka āta tirohia tēnei mea te koki, arā: ngā wāhi e kitea ai te koki, pērā i te huri o ngā ringaringa o te karaka, te huri o ētahi wāhanga o te tīnana, me te huri o te kūaha. te hononga o te hurihanga me te tākiri hei whakaatu i te rahi o tētahi koki te whakatau tata me te ine i te koki.
Kia mōhio te ākonga ki:
Resource logo

He Koki

No strand
Maori Resource
E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te rauemi matihiko nei, ‘Koki’. Ko tā tēnei rauemi matihiko, he āwhina i te ākonga ki te ine, ki te tuhi rānei i tētahi, mā te whakamahi i tētahi atu koki hei waeine. He āhua ōrite tēnei kōwae ako ki te kōwae ako reo Ingarihi Angles.
Kia mōhio te ākonga ki te:
  • whakatau tata, ki te ine hoki i te rahi o tētahi koki, mā te whakamahi i tētahi atu koki hei waeine.

Mahere Tukutuku

Taumata 2
Te Ine me te Āhuahanga
Maori Resource
I tēnei kōwae ako ka tūhurangia te whakamahinga o te tukutuku hei tautohu pūwāhi, hei tautohu ara anō hoki.

Kia mōhio te ākonga ki:

  • te tautohu pūwāhi ki te tukutuku
  • te whai me te hoatu tohutohu mō te neke i te pūnaha tukutuku

Manu Takirua

Taumata 1
Te Tauanga
Maori Resource
Ko tā te kōwae ako nei he tūhura i tēnei mea te tūponotanga. Ka whakawhanake i ngā whakaaro ki te tūponotanga o tētahi putanga, me te reo māmā e hāngai ana. He kēmu katoa ngā ngohe o tēnei kōwae ako.
Kia mōhio te ākonga ki:
  • te reo māmā hei whakaputa whakaaro ki te tūponotanga o tētahi putanga
  • ngā putanga e taea ana i tētahi pūāhua tūponotanga
Resource logo

Moni Taurewa, Moni Penapena

No strand
Maori Resource
E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te akoranga matihiko nei, Moni Taurewa, Moni Penapena. Ko tā te Moni Taurewa, Moni Penapena, he āwhina i ngā ākonga ki te tūhura i te tāpiri me te tango tau tōpū. Ko te horopaki o te pūtea pēke hei whakaatu i te tāpiri me te tango tau tōrunga, tau tōraro hoki. Ina, ko...

Te Whāinga Ako

Kia mōhio te ākonga ki te:
  • whakaoti rapanga tāpiri, rapanga tango hoki, e whai wāhi mai ana te tau tōrunga me te tau tōraro.

Ngā Tau Nui

Taumata 4
Te Tau me te Taurangi
Maori Resource
I tēnei kōwae ako ka tūhurangia te tuhinga, te whakahuatanga me te rahinga o ngā tau nui, ā, ka whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana he tau nui.

Kia mōhio te ākonga ki:

  • te rahi o ngā tau nui
  • te tuhi me te whakahua i ngā tau nui
  • te whakaawhiwhi tau nui