1. Ko te mahi tuatahi, he tirotiro i te ‘papa raraunga’ hei huarahi kohikohi raraunga, wehewehe raraunga hoki.

   Hei mahi mā te kaiako	He tauira kōrero mā te kaiako
   Whakaaturia te papa raraunga nei ki ngā ākonga, ka whakawhitiwhiti kōrero ai.	E whā ngā wehewehenga kōrero kei runga i te kāri nei. Ko te ingoa o tēnei momo kāri, ko te papa raraunga. Ko tēnei mea te raraunga, ko ngā kōrero mō tētahi kaupapa. Ko ngā raraunga kua tuhia ki te kāri nei, he kōrero mō tētahi tamaiti. He aha ēnei raraunga mō te tamaiti? He tamaiti tāne, ko tōna ringa matau tōna ringa tuhituhi, ko ia te pōtiki o tōna whānau, he mōkai tāna.
   Whakawhitiwhiti kōrero mō te hāngai o tētahi papa raraunga ki te tangata kotahi. Tukuna ngā ākonga ki te kimi mai i te tamaiti (ngā tamariki rānei) e hāngai ana ki ngā raraunga o te kāri.	E hāngai ana ēnei raraunga ki a wai? Ko wai te tamaiti o roto i tēnei akomanga, he tamaiti tāne ia, ko tōna ringa matau tōna ringa tuhituhi, ko ia te pōtiki o tōna whānau, ā, he mōkai tāna? Ko Tama. He tamaiti tāne ia, ko tōna ringa matau tōna ringa tuhituhi, ko ia te pōtiki o tōna whānau, he kurī tāna. E hāngai ana ki tētahi atu tangata? Āe. Ko Anaru pea. He tāne a Anaru, ko tōna ringa matau tōna ringa tuhituhi, ko ia te pōtiki o tōna whānau, ki taku mōhio he ngeru tā rātou ko tōna whānau. Pēhea a Tīpene? E hāngai ēnei raraunga ki a Tīpene? Kāore. Ahakoa he tamaiti tāne ia, ko tōna ringa mauī kē tōna ringa tuhituhi, ā, kāore āna mōkai. Ka pai. E tika ana kia hāngai ngā raraunga katoa ki te tangata.
   Whakawhitiwhiti kōrero mō te hāngai o ia raraunga ki tētahi pātai tōtika.	He aha ngā pātai i hua mai ai ēnei raraunga mō Tama? He tamaiti tāne, he tamaiti wahine rānei koe? Ko tēhea tō ringa tuhituhi? Ko koe te mātāmua, te pōtiki, tētahi tamaiti waenganui rānei i tō whānau? He mōkai tāu?
   Hoatu he kāri hei tuhi mā ngā ākonga i ētahi raraunga e whā mō rātou anō.	Anei tētahi kāri hei tuhi māu i ētahi raraunga mōu. E hia ngā wāhanga o te kāri? E 4. Nō reira e hia ngā raraunga hei tuhi māu ki te kāri nei? E 4. Ki te wāhanga o runga, whakautua te pātai tuatahi nei: He tamaiti tāne, he tamaiti wahine rānei koe? Ki te wāhanga i te taha matau, whakautua te pātai tuarua nei: Ko tēhea tō ringa tuhituhi? Ki te wāhanga raro o te kāri, whakautua te pātai tuatoru nei: Ko koe te mātāmua, te pōtiki, tētahi tamaiti waenganui rānei i tō whānau? Ki te wāhanga i te taha mauī o te kāri, whakautua te pātai tuatoru nei: He mōkai tāu?
   Tonoa ngā ākonga ki te tuhi i ō rātou ingoa ki muri o te kāri. Kohia ngā kāri hei whakamahi anō mā ngā ākonga āpōpō.	Tuhia tō ingoa ki muri o te kāri. Ka whakamahi anō tātou i ēnei papa raraunga, engari māku e pupuri i tēnei wā. Kua oti he papa raraunga mō ia ākonga.

   
   
    
2. Ko te mahi tuarua, he tirotiro i te wehewehenga o tētahi huinga papa raraunga. I mua i tēnei akoranga, me whakarite ētahi huinga papa raraunga mā ia takirua (Rauemi Tārua 1 PDF, 101KB).

   Hei mahi mā te kaiako	He tauira kōrero mā te kaiako
   Hoatu he huinga papa raraunga ki ia takirua (Rauemi Tārua 1, PDF, 101KB). Tonoa rātau ki te tapatapahi i ngā papa raraunga.	He mahi takirua tēnei. Anei ngā papa raraunga i oti i ētahi ākonga o tētahi atu kura. He raraunga mō rātou tonu. Tapahia ngā papa raraunga. Tokohia katoa ngā ākonga o tēnei akomanga? E 24.
   Tukuna ngā ākonga ki te wehewehe, ki te whakarōpū i ngā papa raraunga hei whakaputa kōrero mō te rōpū. Whakawhitiwhiti kōrero mō te āhua o te wehewehe me te whakarōpū i ngā raraunga.	Me pēhea te whakarite, te whakarōpū rānei i ēnei papa raraunga hei whakaputa kōrero mō tēnei rōpū ākonga. Anei tētahi o ngā whakaritenga/whakarōpūtanga e taea ana, me ētahi o ngā kōrero e hāngai ana i te taha: 12 ngā kōtiro, 12 hoki ngā tama o tēnei rōpū. He tokomaha ake ngā kōtiro ringa matau i ngā kōtiro ringa mauī. Kotahi te nui ake o ngā tama ringa mauī, i ngā kōtiro runga mauī. He ringa mauī ngā ākonga tokoiwa o roto i ngā ākonga 24 katoa. He nui ake te hautanga o ngā tama ringa mauī, tērā i te hautanga o ngā kōtiro ringa mauī.
   Tonoa ngā ākonga ki te whakarite i ngā papa raraunga ki te kimi mai i ngā whakautu ki ēnei pātai.	Anei ētahi pātai hei whakautu mā koutou. Whakaritea ngā papa raraunga i te tuatahi, kātahi ka tuhi ai i tētahi rerenga kōrero hei whakautu i te pātai. He nui ake te hautanga o ngā ākonga ringa matau he mōkai ā rātou, he nui ake rānei te hautanga o ngā ringa mauī he mōkai ā rātou? He aha ngā raraunga e pā ana ki te wāhi i roto i te whānau (mātāmua, pōtiki, waenganui rānei), me te whai mōkai? He mōkai ā ngā tama pōtiki katoa o tēnei rōpū. E tohu ana tēnei, kei te pērā anō ngā tama pōtiki katoa o Aotearoa, kāore rānei?
   Tuhia ki tētahi pepa nui ngā kōrero katoa mō te rōpū ākonga nei ka hua mai i ngā pātai me ngā mahi wehewehe raraunga a ngā takirua.	He aha ngā kōrero katoa mō te rōpū ākonga nei kua oti i a tātou te kohikohi mai? Māku e tuhi ki te pepa nui nei.

   
   
    
3. Ko te mahi tuatoru, he tirotiro i ngā papa raraunga mō ngā ākonga, i oti i te wahanga tuatahi o tēnei kōwae ako. I mua i te tīmatanga o tēnei akoranga, tāruatia tētahi huinga papa raraunga mā ia takirua.

   Hei mahi mā te kaiako	He tauira kōrero mā te kaiako
   E hoki ki te tirotiro i ngā kōrero mō te rōpū ākonga i puta mai i te wāhanga tuarua o tēnei kōwae ako. he mea tuhi ēnei kōrero ki te pepa nui. Tonoa ngā ākonga ki te matapae i ngā kōrero, tērā ka puta i ngā papa raraunga mō rātou anō, nā rātou i tuhi i te wāhanga tuatahi o tēnei kōwae ako.	Inanahi nei i āta tirotirohia ngā papa raraunga o tētahi atu rōpū ākonga, ā, he nui ngā kōrero i puta mai, nāku i tuhi ki te pepa nui nei. Pānuitia mai ētahi o ngā kōrero mō tēnei rōpū ākonga. I tēnei rā ka hoki tātou ki te tirotiro i ngā papa raraunga nā koutou anō i tuhi hei whakaatu i ētahi raraunga mō koutou. Ki ō koutou whakaaro, ka rite anō ngā kōrero mō koutou ki ngā kōrero nei mō tēnei rōpū? Ka rerekē rānei ngā kōrero? He aha ō koutou whakaaro mō te hautanga o ngā ringa matau me ngā ringa mauī? Ka pērā anō te hautanga o ngā tama pōtiki me ngā kōtiro pōtiki? Mā ia takirua e tuhi ētahi whakaaro e toru mō ngā kōrero tērā pea ka hua mai i ā tātou papa raraunga.
   Hoatu he huinga papa raraunga ki ia takirua, ka tono ai i a rātou kia tapatapahia ia papa raraunga.	Anei ngā papa raraunga i oti i a koutou inatahirā. Tapatapahia ia papa raraunga.
   Tonoa ngā ākonga ki te whakarōpū i ngā papa raraunga ki te kimi mai mēnā i tika ō rātou whakaaro e toru.	Kua tuhia e ia takirua ētahi whakaaro e toru mō tō tātou rōpū. Tā kōrua mahi ināianei, he whakarōpū i ngā papa raraunga ki te kimi mai mēnā i tika ō kōrua whakaaro. Tuhia te kupu ‘tika’, te kupu ‘hē’ rānei ki te taha o ngā whakaaro e toru i tuhia e kōrua.
   Tukuna ngā ākonga ki te wehewehe, ki te whakarōpū i ngā papa raraunga hei whakaputa kōrero mō tō rātou rōpū.	Mā kōrua ko tō hoa e whakarōpū ngā raraunga hei whakaputa kōrero mō te rōpū. Tuhia ā koutou kōrero ki te pepa nui.

   
   
    
4. Ka āta whakaaro ngā ākonga i ētahi pātai hei waihanga mā rātou i ā rātou ake papa raraunga. Ka kohia he raraunga. I mua i tēnei akoranga, me whakarite ētahi huinga papa raraunga mā ia takirua (Rauemi Tārua 2, PDF, 97KB).

   Hei mahi mā te kaiako	He tauira kōrero mā te kaiako
   Whakaaturia te papa raraunga nei ki ngā ākonga, ka whakawhitiwhiti kōrero ai.	Anei tētahi papa raraunga. E 4 ngā raraunga kei runga. Ki ō koutou whakaaro, e tohu ana te ‘W’ i te aha? He wahine te tangata mōna tēnei papa raraunga. E tohu ana ngā tau i te aha? Koinei ngā pātai i puta ai ēnei whakautu. taha mauī (te 6): E hia tau koe e kura ana? taha matau (te 10):E hia tau tō pakeke? taha raro (te 13):Pēhea nei tō tere urupare ki te hopu ruri? Me pēnei te ine i te ‘tere urupare ki te hopu ruri’:
   Hoatu he huinga papa raraunga ki ia takirua. (Rauemi Tārua 2, PDF, 97KB) Tonoa ngā takirua ki te tapatapahi i ngā papa raraunga. Tukuna ngā ākonga ki te whakarōpū i ngā papa raraunga, ka tuhi ai i ētahi kōrero mō te rōpū e kitea mai ana i ngā raraunga.	Anei te huinga papa raraunga mō tētahi rōpū ākonga. Tapahia ia papa raraunga. Whakarōpūnga ngā papa raraunga, ka kimi ai i ētahi kōrero mō te rōpū nā rātou ēnei papa raraunga i tuhi. Tuhia ngā kōrero e kitea mai ana i te whakarōpūtanga o ngā raraunga ki tētahi pepa nui.

   
    
5. Mēnā e hiahia ana koe ki te mahi anō i ngā mahi o te Akoranga 4 i runga nei, hei whakapakari anō i ngā ākonga, me tārua te huinga papa raraunga Rauemi Tārua 3 (PDF, 91KB), ka hoatu ai ki ngā ākonga. Koia nei ngā pātai e whakaaturia ana ki ēnei papa raraunga:
   • runga: He tāne, he wahine rānei koe?
   • matau: E hia henemita (cm) tō tāroaroa?
   • raro: E hia tau tō pakeke?
   • mauī: E hia henemita (cm) te roa o tō mārō
   
    
6. Ka āta whakaaro ngā ākonga i ētahi pātai hei waihanga mā rātou i ā rātou ake papa raraunga. Ka kohia hoki he raraunga mai i ētahi ākonga 24. I mua i tēnei akoranga, me whakarite ētahi kāri 25 mā ia takirua (Rauemi Tārua 4, PDF, 64KB).

   Hei mahi mā te kaiako	He tauira kōrero mā te kaiako
   Hoatu kia 25 ngā kāri ki ia takirua. Tonoa rātou ki te āta whakaaro i ētahi pātai hei kohikohi raraunga mā rātou.	Tangohia tētahi o ngā kāri. Tā kōrua mahi ko tō hoa, he tuhi i ētahi pātai e whā ki ngā wehenga o tēnei kāri. Me āta whakaaro ngā pātai. I muri iho ka kohia mai ngā raraunga e pā ana ki ēnei pātai mai i ētahi tāngata 24. Ko te pātai tuatahi mā koutou katoa, ko tēnei: ‘He tāne, he wahine rānei koe?’ Mā kōrua ko tō hoa e whiriwhiri ētahi atu pātai e toru, ka tuhi ai ki te kāri.
   Aratakina ngā ākonga kia tika te āhua o ā rātou pātai. He tauira pātai: He mōkai tā koutou i tō koutou kāinga? Ko koe te mātāmua, te pōtiki, he tamaiti waenganui rānei koe i tōu whānau? E pai ake ana ki a koe te tākaro whutupōro, te tākaro poitarawhiti, te tākaro haupōro rānei? E hia henemita (cm) tō tāroaroa? E hia henemita (cm) te roa o tō matikara? He aha te taima i hoki ai koe ki te moe ināpō? i mua i te 8.00 i waenganui i te 8.00 me te 9.00 i waenganui i te 9.00 me te 10.00 i muri i te 10.00	He aha ngā momo pātai e pai ana? E pai ana mēnā e rua, e toru, e whā rānei ngā whiringa whakautu. Kāore e pai ana mēnā he maha tonu ngā whakautu, arā ngā pātai huaki. Hei tauira: Pātai pai: E pai ake ana ki a koe te tākaro whutupōro, te tākaro poitarawhiti, te tākaro haupōro rānei? Pātai kāore e pai ana: Ko tēhea te hākinakina e pai ana ki a koe? Tuhia ā kōrua pātai ki ngā wāhanga o te kāri e wātea mai ana.
   Tonoa ngā ākonga ki te tuhi i ētahi matapae e toru i mua i te kohikohinga raraunga.	Tā kōrua mahi ko tō hoa, he haere ki te kohikohi raraunga mai i ētahi ākonga 24, ka tuhi ai i tētahi papa raraunga mō ia ākonga. Engari i mua tonu i tēnā me āta whakaaro kōrua i ētahi kōrero e toru tērā pea ka hua mai i ngā raraunga. Hei tauira: He tokomaha ake ngā kōtiro mātāmua i ngā tama mātāmua. He nui ake te hautanga o ngā mātāmua i hoki ai ki te moe i muri i te 10.00 karaka, tērā i te hautanga o ngā pōtiki i hoki ai ki te moe i muri i te 10.00 karaka.
   Tukuna ngā ākonga ki te whakaoti i ngā papa raraunga 24.	Haere kōrua ko tō hoa ki te kōrero ki ētahi ākonga 24, ka pātai atu ki a rātou ā kōrua pātai. He aha noa pea te pātai mēnā he tāne he wahine rānei - mā kōrua tonu tēnā e tuhi. Whakaotia he papa raraunga mō ia ākonga.
   Tonoa ngā ākonga ki te whakarōpū i ngā papa raraunga, ka tuhi ai i ētahi kōrero mō tēnei rōpū ākonga.	Tā kōrua mahi ko tō hoa i tēnei rā, he whakarōpū i ngā papa raraunga i kohia mai e kōrua inanahi. Ka whakaputa kōrero kōrua mō te rōpū ākonga i pātai ai kōrua i ā kōrua pātai. Tuatahi, ka whakamārama ko wai te rōpū ākonga. Hei tauira: E 24 ngā ākonga i pātaihia, mai i te akomanga o Whaea Mihi me Matua Pāora. Tuarua, ka tuhi i ō kōrua whakaaro e toru i mua i te kohikohinga o ngā raraunga. Ki te taha o ēnei kōrero, tuhia mēnā i tika, i hē rānei te whakaaro. Hei tauira: He tokomaha ake ngā kōtiro mātāmua i ngā tama mātāmua. TIKA He nui ake te hautanga o ngā mātāmuai hoki ai ki te moe i muri i te 10.00 karaka, tērā i te hautanga o ngā pōtiki i hoki ai ki te moe i muri i te 10.00 karaka. TIKA Tuatoru, tuhia ētahi atu kōrero e rima e pā ana ki te rōpū ākonga ka hua mai i ngā raraunga i kohia mai e kōrua.

Hei Whakawhānui:

• Whakaaturia ngā raraunga ki tētahi kauwhata pou. (Tirohia te kōwae ako o nzmaths: Te Kauwhata Pou)
• Whakatairitea ētahi huinga raraunga e rua. Arā pea, ka whakaaturia ngā kōrero mō ētahi rōpū ākonga e rua ki te kauwhata pou hiato.
• Whakaurua ngā raraunga ki tētahi rorohiko (pūmanawa Excel), ka whakaputa ai i ētahi kauwhata. (Tirohia te kōwae ako o nzmaths: Ripanga)