Tāhei Ōrau

Hei Whakarāpopoto

E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te rauemi matihiko nei, te Tāhei Ōrau. Ko tā te Tāhei Ōrau, he āwhina i ngā ākonga ki te whiriwhiri i te ōrau o tētahi tauoti. E hāngai ana ki te Kaupae 7 o te Mahere Tau (Te Poutama Tau). Kei tēnei kōwae ako ētahi rapanga hei whakamahi mā te ākonga i te Tāhei Ōrau hei whiriwhiri i te otinga.

Achievement Objectives
5. Ka kōwhiri, ka whakamārama i te rautaki e tino whaihua ana hei whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana te tauoti, te hautau, te tau ā-ira, te ōrau, te ōwehenga, te tau tōpū me te taupū māmā: rautaki tatau; rautaki tāpiripiri; rautaki whakarea; rautaki pān
6. Ka mārama ki te whaitakenga o te otinga o tētahi rapanga.
Te Hononga ki te Marautanga
Taumata 4
Te Tau me te Taurangi (Te Mātauranga Tau me ngā Rautaki Tau)
Whāinga Paetae 5:
 
Ka kōwhiri, ka whakamārama i te rautaki e tino whaihua ana hei whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana te tauoti, te hautau, te tau ā-ira, te ōrau, te ōwehenga, te tau tōpū me te taupū māmā:
  • rautaki tatau;
  • rautaki tāpiripiri;
  • rautaki whakarea;
  • rautaki pānga riterite māmā.
 
Whāinga Paetae 6:
Ka mārama ki te whaitakenga o te otinga o tētahi rapanga.
Ngā Whāinga Ako

Kia mōhio te ākonga ki te:

  • whakaahua i roto hinengaro ngā rautaki hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tauoti;
  • whiriwhiri i te whakahekenga utu mēnā e mōhiotia ana te utu ake me te ōrau whakaheke;
  • whiriwhiri i te utu ake mēnā e mōhiotia ana te utu whakaheke me te ōrau whakaheke.
Ngā Tikanga Pāngarau

E tino hono ana tēnei kōwae ako ki te Mahere Tau o Aotearoa (tirohia te kaupapa o Te Poutama Tau i te pae tukutuku o nzmaths.co.nz).

E whakaatu ana te wāhanga rautaki o te mahere tau i ngā momo rautaki ka whakamahia e ngā ākonga ki te whakaoti paheko.

E hāngai ana te mahi o tēnei kōwae ako ki te ākonga e piki ana, mai i te Kaupae 7 ki te Kaupae 8 o te Mahere Tau.

I te Kaupae 7, e mōhio ana te ākonga ki te whakamahi i ētahi rautaki maha ki te whakarea tauoti.

I te Kaupae 8, e ako ana te ākonga ki te whakamahi i ētahi rautaki maha ki te whakarea hautau, tau ā-ira hoki.

He Rārangi Kupu

 

mahi wehe kē
work independently
ōrau whakaheke
percentage discount
pāwhiri
click (the computer mouse)
pūtohu
button (on computer screen)
rauemi matihiko
digital resource
Tāhei ōrau
Percentage Bar
utu ake
original price
utu whakaheke
discount price
Hei Raupapa I Ngā Mahi Ako

Ngā Rauemi Matihiko

Kei tēnei wāhi i te ipurangi te rārangi mai o ngā rauemi matihiko katoa kua tuhia ki te reo Māori: https://nzmaths.co.nz/node/1472

Ko ētahi o ngā rauemi matihiko (ngā mea o nzmaths) e wātea ana ki te katoa, mā te pāwhiri noa i te pūtohu. Ko ētahi atu o ngā rauemi matihiko (ngā mea o The Le@rning Federation), me rēhita kē tō kura, kātahi koe ka uru atu ai.

Koia nei te wāhi noho o te rauemi matihiko te Tāhei ōrau, e hāngai ana ki tēnei kōwae ako: http://www2.nzmaths.co.nz/maori/LO/taheiorau/index.html

I Mua i te Whakamahinga o te Tāhei Ōrau

Me mātau te ākonga ki ngā tikanga o te ōrau. Ko te kōwae ako o nzmaths e whai pānga ana ko tēnei: Te Ōrau

I tētahi wāhanga o te Tāhei ōrau, ka tonoa te ākonga kia whakanoho ōrau ki te wāhi tika i tētahi rārangi. He paku āwhina kei te rauemi matihiko nei, engari e whaihua ana mēnā ka tirotiro anō te ākonga ki te hononga o ngā ōrau me ngā hautau i mua i te whakamahinga o te Tāhei ōrau.

E rua ngā momo rapanga i te Tāhei ōrau:

  • ko te whiriwhiri i te whakahekenga utu mēnā e mōhiotia ana te utu ake me te ōrau whakaheke;
  • ko te whiriwhiri i te utu ake mēnā e mōhiotia ana te utu whakaheke me te ōrau whakaheke.

Me āta tirotiro mēnā e taunga ana te ākonga ki te whiriwhiri i te ōrau o tētahi tauoti, hei āwhina i a ia ki te whakamahi i te Tāhei ōrau.

  1. Huakina te Tāhei Hautau, ka whakamārama ai i tōna kaupapa ki te whakaatu i tētahi rautaki hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau, me te utu whakaheke.
  2. Pāwhiria te pūtohu WHIRIWHIRIA TE UTU WHAKAHEKE.
  3. Whakawhitiwhiti kōrero mō te whārangi tuatahi o te Tāhei ōrau, kia tino mārama ai ngā ākonga ki ēnei āhuatanga:
    • Ko tā te tāhei he tohu i tētahi tau. E kimihia ana tētahi ōrau o taua tau.
    • Ko tā te rārangi he tohu i te ōrau o taua tau e kimihia ana.
    • Ko te 100% hei tohu i te katoa o te utu ake (te $25 i tēnei tauira).
  4. Whakamāramatia te mahi a te Tāhei ōrau ki te whakatauira i tētahi rautaki hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tauoti. I tēnei tauira, e whiriwhiria ana te 20% o te $25.
  5. Mēnā e mōhio kē ana te ākonga ki te otinga me tuhi noa ki te pouaka. Ki te kore, ka whakamahia te Tāhei ōrau.
  6. Tonoa mā tētahi o ngā ākonga e whakautu te pātai tuatahi, arā, ‘He aha te ōrau o te utu ake hei utu mā ...?’ Ko tāna, he tango noa iho i te ōrau (20%) i te 100%, me te tuhi anō ki roto i te pouaka. Ka pāwhiria te pūtohu TUKUNA.
  7. Mā tētahi atu ākonga e pāwhiri te rārangi ōrau i te wāhi e hāngai ana ki te 80%. Ki te hē tana whakatau i te wāhi e hāngai ana ki te 80%, mā te pāwhiri i te pūtohu WHAKAATURIA NGĀ WĀWĀHINGA ŌRAU, e āwhinatia ai ia. Arā, ka whakaaturia ngā wehenga 10%.
  8. Ka tika ana te whakaatu i te ōrau ki te rārangi ōrau (80%), ka puta ētahi pouaka e rua ki runga ake i te Tāhei ōrau. Ko tētahi hei tuhi i te utu ake, ko tētahi hei tuhi i te utu whakaheke. Tonoa mā tētahi ākonga e tuhi te utu ake ki te pouaka e tika ana, me te pāwhiri anō i te pūtohu TUKUNA.
  9. Hei āwhina i te ākonga ki te whiriwhiri i te utu whakaheke, ka pāwhiri i ētahi wāhi māmā i te rārangi ōrau. I te tauira kei raro iho nei, kua pāwhiria te 10% me te 20%, ā, kua tuhia ngā utu e hāngai ana (10% o te 25 = 2.5; 20% o te 25 = 5).
  10. Ināianei, he māmā noa iho te whiriwhiri i te 80% o te 25 (20 x 4 = 80%, nō reira 5 x 4 = 20). Tonoa mā tētahi ākonga e tuhi ki te pouaka.
  11. Mahia ētahi atu rapanga. Kia tino taunga ngā ākonga ki te whakamahi i te Tāhei ōrau, kātahi ka tukuna rātou kia mahi wehe kē.

Ka Mahi Tahi te Kaiako me tētahi Rōpū ākonga ki te Whakamahi i te Tāhei Ōrau (Te Whiriwhiri i te Utu Ake)

  1. Pāwhiria te pūtohu WHIRIWHIRIA TE UTU AKE.
  2. Whakawhitiwhiti kōrero mō te whārangi tuatahi o te Tāhei ōrau, kia tino mārama ai ngā ākonga ki ēnei āhuatanga:
    • Ko tā te tāhei he tohu i te utu ake e kimihia ana.
    • Ko tā te rārangi, he tohu i ngā ōrau.
    • Ko te 100% hei tohu i te katoa o te utu ake.
  3. Whakamāramatia te mahi a te Tāhei ōrau ki te whakatauira i tētahi rautaki hei whiriwhiri i te 100% o tētahi tau mēnā e mōhiotia ana tētahi ōrau.
  4. Mēnā e mōhio kē ana te ākonga ki te otinga me tuhi noa ki te pouaka. Ki te kore, ka whakamahia te Tāhei ōrau.
  5. I tēnei tauira, ko te 10% te ōrau whakaheke, ā, ko te $18 te utu whakaheke. Tonoa mā tētahi o ngā ākonga e whakautu te pātai tuatahi, arā, ‘He aha te ōrau o te utu ake hei utu mā ...?’ Ko tāna, he tango noa iho i te ōrau (10%) i te 100%, me te tuhi anō ki roto i te pouaka. Ka pāwhiria te pūtohu TUKUNA.
  6. Mā tētahi atu ākonga e pāwhiri te rārangi ōrau i te wāhi e hāngai ana ki te 90%. Ki te hē tana whakatau i te wāhi e hāngai ana ki te 90%, mā te pāwhiri i te pūtohu WHAKAATURIA NGĀ WĀWĀHINGA ŌRAU, e āwhinatia ai ia. Arā, ka whakaaturia ngā wehenga 10%
  7. Ka tika ana te whakaatu i te ōrau ki te rārangi ōrau (90%), ka puta ētahi pouaka e rua ki runga ake i te Tāhei ōrau. Ko tētahi hei tuhi i te utu ake, ko tētahi hei tuhi i te utu whakaheke. I tēnei tauira, e mōhiotia ana te utu whakaheke ($18), nō reira, me tono tētahi ākonga kia tuhi i te utu whakaheke ki te pouaka e tika ana, me te pāwhiri anō i te pūtohu TUKUNA.
  8. Hei āwhina i te ākonga ki te whiriwhiri i te utu ake, ka pāwhiri i ētahi wāhi māmā i te rārangi ōrau, pērā i te 10%. Ka tuhia te utu e hāngai ana (90% = $18, nō reira 10% = $2), ka pāwhiri i te pūtohu TUKUNA.
  9. Ināianei, he māmā noa iho te whiriwhiri i te 100%, arā, $2 x 10 = $20. Tonoa mā tētahi ākonga e tuhi ki te pouaka e hāngai ana.
  10. Mahia ētahi atu rapanga. Kia tino taunga ngā ākonga ki te whakamahi i te Tāhei ōrau, kātahi ka tukuna rātou kia mahi wehe kē.

He whakamārama mō te whiriwhiri ōrau

Ko tā te tāhei Orau, he āwhina ki te whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau. He māmā te whiriwhiri i te 10% o tētahi tau. He ōrite te 10% ki te kotahi hautekau (1/10). Nō reira mā te wehe i te tau ki te 10, e tātaihia ai te 10% o taua tau. Hei tauira:
10% o te 30 = 30 ÷ 10 = 3
10% o te 32 = 32 ÷ 10 = 3.2

Mēnā e mōhiotia ana te 10%, he āwhina nui tēnā ki te whiriwhiri i tētahi atu ōrau. Hei tauira:

  • 20% o te 30 = 2 x 10% o te 30
                           = 2 x 3 = 6
  • 25% o te 30 = (2 x 10% o te 30) + (½ x 10% o te 30)
                          = 2 x 3 + 1/2 x 3
                          = 6 + 1 1/2
                          = 6 1/2

Ko tētahi atu rautaki hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau, ko te whakamahi i te hautau e hāngai ana. Hei tauira:

  • 25% o te 40 = 1/4 o te 40
                          = 40 ÷ 4
                          = 10
  • 75% o te 60 = 3 x 1/4 o te 60
                           = 3 x 60 ÷ 4
                           = 3 x 15
                           = 45

Ka Mahi Takitahi, Takirua rānei ngā ākonga

Kia taunga rā anō ngā ākonga ki ngā momo rapanga e rua i te rauemi rorohiko nei, tukuna rātou kia mahi wehe kē, takitahi, takirua rānei. Tonoa rātou kia tuhituhi i ētahi o ngā rapanga ka oti i a rātou, ā, ka whakamārama ai i te rautaki hei whakaoti.

Hei Whakawhānui

  • Whakamahia ētahi atu rauemi (pērā i te ngaku pepa me te rārangi tau matarua) hei whakatauira i ngā rautaki whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau.
  • Kimihia ētahi rautaki rerekē hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau.
  • Hoatu he rapanga hei whiriwhiri mā te ākonga i te ōrau whakaheke, mēnā e mōhiotia ana te utu ake me te utu whakaheke. Hei tauira:
    • E $25 te utu ake mō tētahi hāte, ko te $20 te utu whakaheke. E hia te ōrau whakaheke?
  • Hoatu he rapanga hei whiriwhiri i te whakapikinga utu. Hei tauira:
    • Ka utua e Ropata te $200 hei hoko i tētahi rakuraku. Ka whakapikia te utu mā te 40%, hei hoko anō māna i tana toa. E hia te utu whakapiki?

 

Printed from https://nzmaths.co.nz/resource/tahei-orau at 10:15am on the 29th March 2024