Ko te kaupapa nei, he āta tirotiro i te rautaki matua nei mō te whakaoti tāpiritanga, tangohanga hoki, arā, te ‘tau māmā me te tikanga paremata’.
Hei tauira:
32 + 19 = ?
32 + 20 = 52 I kawea te 19 ki te 20 nā te mea he māmā te tāpiri i te 20.
52 – 1 = 51 Ka parematatia te kawenga o te 19 ki te 20
Hei tauira anō
43 – 18 = ?
43 – 20 = 23 I kawea te 18 ki te 20 nā te mea he māmā te tango i te 20.
23 + 2 = 25 Ka parematatia te kawenga o te 18 ki te 20 (E 2 te rahinga kē ake i tangohia, nō reira me whakahoki taua 2).
paparau
Whārangi Mahi 1
rārangi tau
anga tekau
Whārangi Mahi 2
Te mahi a te pouako | He tauira kōrero mā te pouako |
Tuhia te rapanga nei ki te papa tuhituhi, ka pānui tahi ai me ngā ākonga. Whakawhitiwhiti kōrero mō te tuhi i tētahi whārite hei whakaata i te rapanga. Whakamāramahia te rautaki ‘tau māmā me te paremata’ hei whakaoti i te rapanga. |
Tekau mā ono tāra te moni a Kahurangi. Nā tōna kuia i hoatu te $9 atu anō. E hia ana moni ināianei? He aha tēnei rapanga? He tāpiritanga, he tangohanga, he whakareatanga, he wehenga rānei? He tāpiritanga nā te mea ka tāpirihia te moni i a Kahurangi i te tīmatanga me te moni nā tōna kuia i hoatu. Tuhia te tāpiritanga ki te papa tuhituhi. 16 + 9 = ? E kimi ana tātou i te tau e tika ana hei tuhi atu ki te pouaka (?) – koirā te otinga o te tāpiritanga. He uaua te tāpiri i te 9. Engari he tino pātata ki te 10. He tau māmā te 10. He māmā te tāpiri i te 10, kātahi ka tango i te 1. He aha te take ka tangohia te 1? Nā te mea ka tāpirihia te 1 ki te 9 ka 10. Tāpirihia te 10 nā te mea he tau māmā, kātahi ka tango atu i te 1. Anei ngā anga tekau: 16 + 10 = 26, nō reira 16 + 9 = 25. Anei te paparau: Anei te rārangi tau: Kia hoki anō tātou ki te rapanga. E hia katoa ngā moni a Kahurangi ināianei? $25. |
Tonoa ngā ākonga ki te mahi takirua. Ka whakamahia ngā rauemi ki te whakaoti i ngā tāpiritanga nei. I a rātou e mahi ana ka whakamārama haere i te rautaki. | 18 + 9 23 + 9 13 + 9 37 + 9 |
Whakawhitiwhiti kōrero mō te whakamahi i tēnei rautaki ki te tāpiri i te 19. | Kia hoki anō ki te rapanga mō te moni a Kahurangi. He aha te otinga mēnā $19 ka hoatu e tōna kuia? Anei te rapanga. Me pānui tahi tātou: Tekau mā ono tāra te moni a Kahurangi. Nā tōna kuia i hoatu te $19 atu anō. E hia ana moni ināianei? Me pēhea te whakatauira i te tāpiritanga ki ngā rauemi? Te Anga Tekau: 16 + 20 = 36, nō reira 16 + 9 = 35 Te Paparau: Te rārangi Tau |
Tonoa ngā ākonga ki te mahi takirua. Ka whakamahia ngā rauemi ki te whakaoti i ngā tāpiritanga nei. I a rātou e mahi ana ka whakamārama haere i te rautaki. | 18 + 19 25 + 19 14 + 19 32 + 19 |
Ārahia ngā tamariki ki te āta whakaaro i roto i o rātou hinengaro ngā hīkoi i te paparau ki te whakaoti i ētahi anō tāpiritanga. | Anei tētahi tāpiritanga hei whakaoti mā tātou: 46 + 29. He aha te tau māmā e pātata ana ki te 29? Ko te 30. Nō reira ko tā tātou mahi, he tāpiri i te 30, kātahi ka tango i te 1. Āta whakaarohia te paparau i roto i ō koutou hinengaro. Tīmata i te 46. Ka haere ki hea ki te tāpiri i te 30? Kia 3 ngā hīkoi whakararo. Tatauria ngā hīkoi whakararo. 56, 66, 76 He aha te mahi ināianei? Kotahi te hīkoi whakatemauī. He aha te otinga? 46 tāpirihia te 29, ka 75. |
Kia pērā anō te mahi hei whakaoti i ētahi atu tāpiritanga pēnei i ēnei: | 34 + 19 28 + 39 13 + 29 67 + 29 |
Whakawhitiwhiti kōrero mō te whakamahi i tēnei rautaki hei tāpiri i te 8, te 18, te 28 … | Kia hoki anō ki te rapanga mō te moni a Kahurangi. He aha te otinga mēnā $18 ka hoatu e tōna kuia? Anei te rapanga. Me pānui tahi tātou: Tekau mā ono tāra te moni a Kahurangi. Nā tōna kuia i hoatu te $18 atu anō. E hia ana moni ināianei? He uaua te tāpiri i te 18, nō reira he aha tā tātou mahi. He pātata te 18 ki te 20. Nō reira, ka tāpiri i te 20, kātahi ka tango i te 2. He aha te take ka tangohia te 2? Nā te mea ka tāpirihia te 2 ki te 18 ka 20. Tāpirihia te 20 nā te mea he tau māmā, kātahi ka tango atu i te 2. |
Hoatu ētahi tāpiritanga hei whakaoti mā ngā ākonga. Mēnā ka taea te whakaoti i rō hinengaro ko te painga atu tēnā. Ka pai hoki ki te whakamahi rauemi mēnā e hiahiatia ana. | 14 + 18 23 + 28 17 + 48 65 + 18 |
Kia taunga rā anō ngā ākonga ki tēnei rautaki, hoatu te Whārangi Mahi 1 (PDF, 90KB) hei whakaoti mā rātou. |
Te mahi a te pouako | He tauira kōrero mā te pouako |
Tuhia te rapanga nei ki te papa tuhituhi, ka pānui tahi ai me ngā ākonga. Whakawhitiwhiti kōrero mō te tuhi i tētahi whārite hei whakaata i te rapanga. Whakamāramahia te rautaki ‘tau māmā me te paremata’ hei whakaoti i te rapanga. |
Tekau mā whitu tāra tā Waiora. Ka pau i a ia te $9 ki te hoko perehana mā tōna kuia. E hia ana moni ināianei? He aha tēnei rapanga? He tāpiritanga, he tangohanga, he whakareatanga, he wehenga rānei? He tangohanga nā te mea ka tangohia te moni i pau i a Waiora i te āna moni i te tīmatanga. Tuhia te tangohanga ki te papa tuhituhi. 17 – 9 = ? E kimi ana tātou i te tau e tika ana hei tuhi atu ki te pouaka (?) – koirā te otinga o te tangohanga. He uaua te tango i te 9. Engari he tino pātata ki te 10. He tau māmā te 10. He māmā te tango i te 10. Tangohia te 10, kātahi ka tāpiri i te 1. He aha te take ka tāpirihia te 1? Nā te mea ka tangohia te 10. Kotahi te rahi ake i te 9 i tangohia atu, nō reira me whakahoki anō i taua kotahi i te mutunga. Anei ngā anga tekau: 17 – 10 = 7, nō reira 17 – 9 = 8. Anei te paparau: Anei te rārangi tau: Kia hoki anō tātou ki te rapanga. E hia katoa ngā moni a Waiora ināianei? E $8. |
Tonoa ngā ākonga ki te mahi takirua. Ka whakamahia ngā rauemi ki te whakaoti i ngā tangohanga nei. I a rātou e mahi ana ka whakamārama haere i te rautaki ki ō rātou hoa. | 13 – 9 25 – 9 36 – 9 53 – 9 |
Whakawhitiwhiti kōrero mō te whakamahi i tēnei rautaki ki te tango i te 19. | Kia hoki anō ki te rapanga mō te moni a Waiora. He aha te otinga mēnā $32 ana moni i te tīmatanga, ā, ka pau te $19 i ana hokohoko. Anei te rapanga. Me pānui tahi tātou: Toru tekau mā rua tāra te moni a Waiora. Ka pau i a ia te $19 ki te hoko perehana mā tōna kuia. E hia ana moni ināianei? Me pēhea te whakatauira i te tangohanga ki ngā rauemi? Te Anga Tekau: 32 – 20 = 12, nō reira 32 – 19 = 13 Te Paparau: Te Rārangi Tau: |
Tonoa ngā ākonga ki te mahi takirua. Ka whakamahia ngā rauemi ki te whakaoti i ngā tangohanga nei. I a rātou e mahi ana ka whakamārama haere i te rautaki. | 27 – 19 43 – 19 56 – 19 37 – 19 |
Ārahia ngā tamariki ki te āta whakaaro i roto i o rātou hinengaro ngā hīkoi i te rārangi tau ki te whakaoti i ētahi anō tangohanga. | Anei tētahi tangohanga hei whakaoti mā tātou: 46 – 29. He aha te tau māmā e pātata ana ki te 29? Ko te 30. Nō reira ko tā tātou mahi, he tango i te 30, kātahi ka whakahoki i te 1. Āta whakaarohia te rārangi tau i roto i ō koutou hinengaro. Tīmata i te 46. Ka haere ki hea ki te tango i te 30? Haere whakatemauī, ka tae atu ki te 16. He aha te mahi ināianei? Kotahi te hīkoi whakatematau ki te tāpiri i te kotahi, kia rite ki te tango i te 29. He aha te otinga? 46 tangohia te 29, ka 17. |
Kia pērā anō te mahi hei whakaoti i ētahi atu tangohanga pēnei i ēnei: | 34 – 19 55 – 39 73 – 29 67 – 29 |
Whakawhitiwhiti kōrero mō te whakamahi i tēnei rautaki hei tango i te 8, te 18, te 28 … | Kia hoki anō ki te rapanga mō te moni a Waiora. He aha te otinga mēnā $18 ka pau i te perehana o tōna kuia? Anei te rapanga. Me pānui tahi tātou: Toru tekau mā rua tāra te moni a Waiora. Ka pau i a ia te $18 ki te hoko perehana mā tōna kuia. E hia ana moni ināianei? He uaua te tango i te 18, nō reira he aha tā tātou mahi. He pātata te 18 ki te 20. Nō reira, ka tangohiai te 20, kātahi ka tāpiri anō i te 2. He aha te take ka tāpirihia te 2? Nā te mea ka tangohia te tau māmā, te 20. E rua te rahinga ake i te 18 i tangohia atu, nō reira me whakahoki anō i taua rua i te mutunga. |
Hoatu ētahi tangohanga hei whakaoti mā ngā ākonga. Mēnā ka taea te whakaoti i rō hinengaro ko te painga atu tēnā. Ka pai hoki ki te whakamahi rauemi mēnā e hiahiatia ana. | 44 – 18 53 – 28 67 – 48 71 – 18 |
Kia taunga rā anō ngā ākonga ki tēnei rautaki, hoatu te Whārangi Mahi 2 (PDF, 77KB) hei whakaoti mā rātou. |
Hoatu he tāpiritanga, he tangohanga rānei e whai wāhi mai ana te rau. Hei tauira:
134 + 29 246 + 38 314 + 49 506 + 68
172 – 8 264 – 39 643 – 39 483 – 58
Printed from https://nzmaths.co.nz/resource/te-tau-mama-me-te-tikanga-paremata at 8:19am on the 27th April 2024