Tāhei Tāpiripiri (Kaupae 5)

Hei Whakarāpopoto

E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te rauemi matihiko nei, te Tāhei Tāpiripiri. Ko tā te Tāhei Tāpiripiri he āwhina i ngā ākonga ki te tūhura i ngā rautaki wāwāhi tau mō te tāpiri. Arā tētahi atu kōwae ako e pā ana ki te akoranga matihiko nei, te Tāhei Tāpiripiri, e hāngai ana ki te Kaupae 5.

Achievement Objectives
4. Ka whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana te tauoti me te hautau, ka whakamārama hoki i te rautaki: rautaki tatau; rautaki whakarōpū; rautaki tohatoha ōrite; rautaki wāwāhi tau tāpiripiri māmā.
Te Hononga ki te Marautanga
Taumata 2
Te Tau me te Taurangi (Te Mātauranga Tau me ngā Rautaki Tau)
Whāinga Paetae 4:
Ka whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana te tauoti me te hautau, ka whakamārama hoki i te rautaki:
  • rautaki tatau;
  • rautaki whakarōpū;
  • rautaki tohatoha ōrite;
  • rautaki wāwāhi tau tāpiripiri māmā.
Ngā Whāinga Ako
Kia mōhio te ākonga ki te:
  • whakamahi i ēnei rautaki ā-hinengaro ki te whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana te tāpiri i tētahi tau mati-2 me tētahi tau mati-1:
  • whakamārama i ā rātou rautaki
Ngā Tikanga Pāngarau

E tino hono ana tēnei kōwae ako ki te Mahere Tau o Aotearoa (tirohia te kaupapa o Te Poutama Tau i te pae tukutuku o nzmaths.co.nz).

E whakaatu ana te wāhanga rautaki o te mahere tau i ngā momo rautaki ka whakamahia e ngā ākonga ki te whakaoti paheko.

Ko te mahi o tēnei kōwae ako hei whakawhanake i ngā ākonga mai i te Kaupae 4 o te mahere ki te Kaupae 5.

Kaupae 4:

Mō te rapanga tāpiri me te rapanga tango, kāore e tatauria ngā mea katoa e tāpirihia ana, e tangohia ana rānei. Ka tīmata kē te tatau mai i tētahi o ngā tau e mōhiotia ana.
Hei tauira: 8 + 5 = ?
Ka tīmata te tatau whakamua mai i te 8. Arā, 9, 10, 11, 12, 13.

E mōhio hoki ana ki te tatau mawhiti-10, mawhiti-5 rānei.
Hei tauira: 50 + 30 = ?
Ka tīmata i te 50, ka tatau mawhiti-tekau kia tae atu ki te 80. Arā, 60, 70, 80.

Kaupae 5

I tēnei kaupae, kua mōhio haere te ākonga ki ngā wāhanga o roto i tētahi tau, me te wāwāhi anō i te tau ki ōna wāhanga māmā hei whakatutuki paheko. E taea ana ngā rautaki te whakaatu ki te rārangi tau:

  • Te Whakamahi Meka Mōhio me te Tikanga Paremata
    He tauira: 8 + 9 = ?
    8 + 8 + 1 = ?
    16 + 1 = 17

    diagram.
  • Te Wāwāhi Uara Tū
    Hei tauira: 23 + 36 = ?
    (20 + 30) + (3 + 6) = ?
    50 + 9 = 59

diagram.

Ko te mātauranga tau tētahi anō wāhanga o te Mahere Tau, arā, ko te mātauranga me matua mōhio te ākonga e tutuki i a ia ngā momo rautaki. Kei roto i tēnei kōwae ako te mātauranga e pā ana ki te whakarōpū tau, ngā meka tāpiritanga matua, ngā tau rearua, ngā tauhono me te 10, ngā tauhono o te 10 me te 20.

He Rārangi Kupu

 

tāneke
Slider
ngā tauhono me te 10
groupings with 10
ngā tauhono o te 10
groupings within 10
ngā tauhono o te 20
groupings within 20
paheko tau
number operation
wāwāhi
Partition
tikanga paremata
Compensation
rauemi matihiko
digital resource
easy number
Hei Raupapa I Ngā Mahi Ako

E ono ngā rauemi matihiko pāngarau kua tuhia ki te reo Māori. Koia nei ngā whakamārama:

 

Te Rauemi Matihiko Te Whakamārama
Tāhei Tau Punarua Mēnā e mōhio ana te tamaiti ki ngā tau tāpiri o tētahi tau, he māmā ake tana whakaoti paheko tau. Ko tēnei akoranga matihiko hei whakapakari i a ia ki tēnei āhuatanga o te tau.
Tāhei Tāpiripiri Hei whakaako, hei whakapakari i te tamaiti ki ngā momo rautaki whakaoti tāpiritanga i rō hinengaro.
Tāhei Tangotango Hei whakaako, hei whakapakari i te tamaiti ki ngā momo rautaki whakaoti tangohanga i rō hinengaro.
Tāhei Huatango Ka tirohia tētahi rautaki matua mō te whakaoti tangohanga, arā, ko te huri i taua tangohanga hei tāpiritanga. Mā konei e māmā ai te kimi i te huatango (te rerekētanga) o ētahi tau e rua.
Tūtohi Tukutuku E aro ana tēnei o ngā akoranga matihiko ki te tikanga o tēnei mea te whakareatanga, me te hononga ki te tāpiri tāruarua. Hei āwhina i te tamaiti e tīmata ana ki te ako i te whakareatanga.
Papa Whakarea Mā te wāwāhi i ngā tau o roto i tētahi whakareatanga, e māmā ake ai te whakaoti i rō hinengaro. He rauemi tēnei hei āwhina i te tamaiti ki te whakaoti whakareatanga.

Haere ki tēnei wāhi i te ipurangi ki te tiki atu i ēnei rauemi matihiko:
http://www.tki.org.nz/r/digistore/register_e.php

  1. Whakamāramatia te tikanga o te rerenga 'wāwāhi tau' (he pai pea te whakatairite ki te rerenga 'wāwāhi tahā'). Arā, ngā whakarōpūtanga e taea ana mō tētahi tau. Whakatauiratia ki tētahi tau māmā. Anei ētahi wāwāhitanga e taea ana mō te 8:
  • 5 + 3 = 8
  • 4 + 4 = 8
  • 2 + 2 + 2 + 2 = 8
  • 6 + 2 = 8
  • 2 x 4 = 8 ...
  1. Whakamāramatia te Tāhei Tāpiripiri ki ngā ākonga, arā, he tāhei hei whakaahua i ētahi tau e rua e tāpirihia ana. Kotahi te tāhei hei tohu i ia tau, ā, ka hono tahi ngā tāhei e rua nei. Ko te mahi a te Tāhei Tāpiripiri, he wāwāhi i ngā tau ki ētahi wāhanga, kia māmā ai te tāpiri.
  2. Huakina te Tāhei Tāpiripiri, ka pāwhiri ai i te pūtohu 'Hangaia āu ake tāpiritanga māmā'. Tuhia tētahi tāpiritanga. Hei tauira, ko te 18 + 8. diagram.
  3. Whakaaturia te mahi a ngā tāneke hei wāwāhi i ngā tau. Ka noho tonu te rahi o ngā tau e tāpirihia ana, engari ka wāwāhia kia kitea ngā wāhanga o roto i ngā tau.
  4. Tūhurangia ētahi wāwāhitanga o te 8, pērā i te 7 + 1, te 4 + 4, te 6 + 2.
  5. Tūhurangia ētahi wāwāhitanga o te 18, pērā i te 10 + 8, te 9 + 9, te 15 + 3.
  6. Whakaaturia te mahi a ngā tāneke kei ngā pito e rua o te Tāhei Tāpiripiri. Mā ēnei tāneke e whakarahi ai i ngā tau. Mā te kukume i te tāneke kei te pito matau, e whakanui ai i te 8 ki te 10.
  7. Whakawhitiwhiti kōrero mō te wāwāhi i ngā tau hei whakamāmā i te tāpiritanga. He tauira pātai:
  • He aha tētahi wāwāhitanga hei āwhina ki te whakaoti i te tāpiritanga 18 + 8?
  • Wāwāhia te 8 ki ētahi wāhanga e rua. He aha te wāwāhitanga kia māmā ai te tapiri atu ki te 18?
  1. Wāwāhia te 8 ki te 2 me te 6. Whakawhitiwhiti kōrero mō te whaihua o tēnei wāwāhitanga. He tauira pātai:
  • He aha te hua o te wāwāhi i te 8 ki te 2 me te 6? He māmā te tāpiri i te 2 ki te 18, ka 20. He tau māmā te 20. He māmā ināianei te tāpiri i te 6.
  1. Whakamāramatia te ingoa o tēnei rautaki, arā 'Kawea ki te tau māmā'. Hei tauira:
  • He rautaki tēnei hei āwhina i te mahi tāpiri i ētahi tau. Ko te ingoa o te rautaki ko 'Kawea ki te tau māmā' He aha te tau māmā? Ko te 20.
  • I kawea te aha ki te 20? I kawea te 18 ki te 20
  • Mā te aha e kawea ai te 18 ki te 20? Mā te tāpiri i te 2.
  • Nō hea te 2 i tāpirihia atu? Koirā tētahi wāhanga o te 8.
  • Kua tāpirihia te 2, ka 20. E hia atu anō hei tāpiri atu? E 6.
  1. Tūhurangia ētahi atu wāwāhitanga whaihua, ka whakawhitiwhiti kōrero ai mō te rautaki e hāngai ana. Hei tauira:
  • Wāwāhia te 18 ki te 10 me te 8. 18 + 8 = 10 + 8 + 8 = 10 + 16 = 26. Ko te ingoa mō tēnei rautaki 'Whakamahia he meka mōhio'. Arā ko te 8 + 8 te meka tāpiritanga e mōhiotia ana.
  • Kumea te 18 ki te 20. Tāpirihia te 20 me te 8, ka 28. Kātahi ka tango i te 2 i tāpirihia atu ki te 18 i te tīmatatanga: 18 + 8 = 20 + 8 – 2 = 26. Ko te ingoa mō tēnei rautaki: 'Tau māmā me te tikanga paremata'
  • Kumea te 8 ki te 10, ka tāpiri ai ki te 18, ka 28. Kātahi ka tango i te 2 i tāpirihia ki te 8: 18 + 8 = 18 + 10 – 2 = 26. Ko te 'Tau māmā me te tikanga paremata' hei ingoa mō tēnei rautaki.
  1. Tonoa ngā ākonga ki te tuhi pikitia hei whakaatu i ngā rautaki e toru nei. He pai pea te rārangi tau hei whakaahua i ēnei rautaki wāwāhi tau:
    diagram.
  2. Tuhia tētahi rapanga ki te papa tuhituhi, ka pānui tahi ai me ngā ākonga. Whakawhitiwhiti kōrero mō ngā rautaki wāwāhi tau hei whakaoti i te tāpiritanga. Whakamahia te Tāhei Tāpiripiri hei whakaatu i ngā rautaki. Hei tauira:
  • 16 ngā pakeke, tokoono ngā tamariki kei runga i te pahi e haere ana. Tokohia katoa ngā tāngata?
    • 16 + 6 = 16 + 4 + 2 = 20 + 2 = 22
    • 16 + 6 = 10 + 6 + 6 = 10 + 12 = 22
    • 16 + 6 = 20 + 6 - 4 = 2
  • He pātai awhina:
    • He aha tētahi wāwāhitanga o te 6 hei whakamāmā i te tāpiritanga?
    • Ki hea wāwāhi ai i te 16 kia māmā ai te tāpiritanga?
    • He aha te tau ngahuru e pātata ana ki te 16.
  1. Kia pērā anō te mahi mō ētahi rapanga:
  • 22 ngā pakeke, tokoiwa ngā tamariki kei runga i te pahi e haere ana. Tokohia katoa ngā tāngata?
  • 25 ngā pakeke, tokowhitu ngā tamariki kei runga i te pahi e haere ana. Tokohia katoa ngā tāngata?
  • 17 ngā pakeke, tokowaru ngā tamariki kei runga i te pahi e haere ana. Tokohia katoa ngā tāngata?

Ka Mahi Takitahi, Takirua rānei ngā ākonga me te Tāhei Tau Punarua

Koia nei ētahi horopaki me ētahi rapanga hei whakaoti mā ngā ākonga mā te whakamahi i te Tāhei Tau Punarua. Kia kotahi, kia rua rānei ngā ākonga ki ia rorohiko.

  • Te Hokohoko

    Ka pau i a Horowai te $17 ki te hoko kai me te $7 ki te hoko pukapuka. E hia katoa te utu o ana hokohoko?
    Mēnā $34 ki te hoko kai me te $9 ki te hoko pukapuka?
    Mēnā $19 ki te hoko kai me te $8 ki te hoko pukapuka?
    Mēnā $47 ki te hoko kai me te $7 ki te hoko pukapuka?

  • Hua rākau

    14 ngā pītiti, e 8 ngā āporo kei roto i te kumete. E hia katoa ngā hua rākau?
    Mēnā 15 ngā pītiti e 7 ngā āporo?
    Mēnā 37 ngā pītiti e 9 ngā āporo?
    Mēnā 26 ngā pītiti e 8 ngā āporo?

  • Māpere

    27 ngā māpere a Himiona, e 5 ngā māpere a Roimata. E hia katoa ā rāua māpere?
    Mēnā 46 ngā māpere a Himiona, e 8 ngā māpere a Roimata.
    Mēnā 58 ngā māpere a Himiona, e 7 ngā māpere a Roimata.
    Mēnā 68 ngā māpere a Himiona, e 6 ngā māpere a Roimata.

Mō ia rapanga, tonoa ngā ākonga ki te tuhi i tētahi pikitia hei whakaatu i te whakamahinga o te Tāhei Tāpiripiri ki te whakaoti i te rapanga. Kei ngā ākonga tonu te āhua o ngā pikitia, engari me āta whakaatu te wāwāhitanga o ngā tau.

Tukuna he wā mā ia ākonga e whakaatu tana pikitia, me te whakamārama i tana whakamahinga i te Tāhei Tāpiripiri. Koia nei he pātai hei ārahi i ngā ākonga:

  • I pēhea tō whakamahi i te Tāhei Tāpiripiri?
  • Whakamāramatia mai tō whakamahi i te Tāhei Tāpiripiri ki te whakaoti i te rapanga.
  • Whakamāramatia mai tō wāwāhi i ngā tau?
  • He aha i pērā ai tō wāwāhi i ngā tau?
  • Me pēhea te whakaatu i tō mahi ki te pikitia?

Ka Mahi Takitahi, Takirōpū rānei ngā ākonga me ētahi atu Mahi e Whai Pānga ana

Koia nei ētahi atu mahi e tino hono ana ki te Tāhei Tāpiripiri:

  • He mahi hei whakawhanake i ngā rautaki wāwāhi tau tāpiripiri (tirohia te pae tukutuku)
    • Te kēmu 'Whakawhitinga' Rauemi Tārua 4-34
    • Te kēmu 'Uhia ngā Tau' Rauemi Tārua 4-33
    • Ngā ngohe i te Wāhanga 8 o te Pukapuka Tuarima o Te Poutama Tau
  • He mahi hei whakaū i ngā rautaki wāwāhi tau tāpiripiri (tirohia te pae tukutuku):
    • Te rauemi 'Kāri Whakaatu Tāpiritanga' Rauemi Tārua 4-29
    • Te rauemi 'Honohono Tau' Rauemi Tārua 4-35
    • Ngā ngohe i te Wāhanga 9 o te Pukapuka Tuarima o Te Poutama Tau

Printed from https://nzmaths.co.nz/resource/tahei-tapiripiri-kaupae-5 at 10:07pm on the 28th March 2024