E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te rauemi matihiko nei, ‘Taraiwa: Rapanga Māmā’. Ko tā tēnei rauemi matihiko, he āwhina i te ākonga ki te tūhura pānga rārangi i waenganui i te tawhiti, te wā me te tere. Ka whakaaturia ngā pānga rārangi ki te kauwhata, ki te tūtohi anō hoki. E hāngai ana ki te Kaupae 7 o te Mahere Tau (Te Poutama Tau). Kei tēnei kōwae ako ētahi rapanga hei whakamahi mā te ākonga i te rauemi matihiko ‘Taraiwa’ hei whiriwhiri i te otinga.
Te Tau me te Taurangi, Taumata 4, Whāinga Paetae 8
- Ka whakaatu pānga rārangi:
Kia mōhio te ākonga ki te:
- whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana te pānga rārangi e whakaaturia ana ki te kauwhata, ki te tūtohi hoki.
akoranga matihiko
|
digital learning object
|
kauwhata
|
graph
|
mahi wehe kē
|
work independantly
|
ōwehenga
|
ratio
|
pānga rārangi
|
linear relationship
|
pānga riterite
|
proportional
|
taurangi
|
variable
|
tere pūmau
|
constant speed
|
ture
|
rule
|
tūtohi
|
table (of data)
|
- Huakina te rauemi matihiko ‘Taraiwa: Rapanga Māmā’, ka whakamārama ai i tōna kaupapa ki te whakaatu i te pānga i waenganui i te wā e haere ana tētahi motukā, me te tawhiti o te haere.
- Pāwhiria te pūtohu WHIRIWHIRIA TE TAWHITI.
- Whakawhitiwhiti kōrero mō te whārangi tuatahi, kia tino mārama ai ngā ākonga ki ēnei āhuatanga:
- te tikanga o te kauwhata ki te whakaatu i te wā ki te tuaka pae, me te tawhiti o te haere ki te tuaka pou. Ko tā te rārangi o te kauwhata, he tohu i te tere pūmau o te motukā.
- te tikanga o te tūtohi ki te whakaatu i te wā me te tawhiti o tētahi haerenga (30km i te 60 meneti i te tauira i runga nei), me te tono kia whiriwhiria te tawhiti o tētahi atu haerenga (me te ōrite anō o te tere pūmau). I te tauira i runga nei, ka whiriwhiria te tawhiti ka oti i te 10 meneti.
- te tikanga o te pātai.
- Whakawhitiwhiti kōrero mō ngā kōrero e whakaaturia ana ki te tūtohi me te kauwhata. Pātaihia atu mēnā he nui ake, he iti iho rānei te tawhiti e whiriwhirihia ana.
- Whakawhitiwhiti kōrero mō ngā rautaki hei whiriwhiri i te tawhiti hou:
- Tirohia te pānga o te 30km me te 60 meneti, arā, he haurua te tawhiti i te wā (30 = 1/2 x 60).
- Kia pērā anō te pānga o te 10 meneti me te tawhiti hou, arā, hauruatia te 10 meneti hei tātai i te tawhiti hou (1/2 x 10 = 5km).
- Tirohia te pānga o te 60 meneti me te 10 meneti, arā, he hauono te wā hou i te wā tuatahi (60 ÷ 6 = 10 meneti).
- Kia pērā anō te pānga o ngā tawhiti, arā, kia hauono te tawhiti hou i te tawhiti tuatahi (30 ÷ 6 = 5km).
- Mēnā e hē ana te whakautu, ka whakaaturia te whakautu hē ki te kauwhata hei whakawhitiwhiti kōrero. Āta whakaarohia mēnā he nui ake he iti iho rānei te whakautu.
- Huakina te rauemi matihiko ‘Taraiwa: Rapanga Māmā’, ka whakamārama ai i tōna kaupapa ki te whakaatu i te pānga i waenganui i te wā e haere ana tētahi motukā, me te tawhiti o te haere.
- Pāwhiria te pūtohu WHIRIWHIRIA TE WĀ.
- Whakawhitiwhiti kōrero mō te whārangi tuatahi, kia tino mārama ai ngā ākonga ki ēnei āhuatanga:
- te tikanga o te kauwhata ki te whakaatu i te wā ki te tuaka pae, me te tawhiti o te haere ki te tuaka pou. Ko tā te rārangi o te kauwhata, he tohu i te tere pūmau o te motukā.
- te tikanga o te tūtohi ki te whakaatu i te wā me te tawhiti o tētahi haerenga (40km i te 20 meneti i te tauira i runga nei), me te tono kia whiriwhiria te wā o tētahi atu haerenga (me te ōrite anō o te tere pūmau). I te tauira i runga nei, ka whiriwhiria te wā ka oti te 10km.
- te tikanga o te pātai.
- Whakawhitiwhiti kōrero mō ngā kōrero e whakaaturia ana ki te tūtohi me te kauwhata. Pātaihia atu mēnā he nui ake, he iti iho rānei te wā e whiriwhirihia ana.
- Whakawhitiwhiti kōrero mō ngā rautaki hei whiriwhiri i te wā hou:
- Tirohia te pānga o te 40km me te 10km, arā, he hauwhā te wā hou i te wā tuatahi (10 = 40 ÷ 4).
- Kia pērā anō te pānga o te 20 meneti me te wā hou, arā, hauwhātia te 20 meneti hei tātai i te wā hou (20 ÷ 4 = 5 meneti).
- Tirohia te pānga o te 40 km me te 20 meneti, arā, he haurua te wā i te tawhiti (40 ÷ 2 = 20 meneti).
- Kia pērā anō te pānga o te tawhiti hou me te wā hou, arā, kia haurua te wā i te tawhiti (10 ÷ 2 = 5 meneti).
- Mēnā e hē ana te whakautu, ka whakaaturia te whakautu hē ki te kauwhata hei whakawhitiwhiti kōrero. Āta whakaarohia mēnā he nui ake he iti iho rānei te whakautu.
- Tonoa ngā ākonga ki te whakaoti rapanga e whai wāhi mai ana te ōwehenga ōrite. Hei tauira:
- Tirohia tēnei ngohe i te pukapuka tuawhitu o Te Poutama Tau: Te Hautau, Te Tau ā-ira, Te Ōrau
- Whakamahia te akoranga rorohiko Taraiwa: Rapanga Uaua.
Ngā Rauemi Matihiko